Dự án Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi đang được Chính phủ trình Quốc hội xem xét với nhiều thay đổi quan trọng, trong đó có việc cơ cấu lại biểu thuế lũy tiến từng phần. Mục tiêu của dự thảo là giảm số bậc thuế từ 7 xuống còn 5 bậc và nới rộng khoảng cách giữa các bậc thu nhập, nhằm đơn giản hóa biểu thuế, đồng thời điều tiết thu nhập phù hợp hơn với tình hình kinh tế - xã hội hiện nay.
Theo Bộ Tài chính, dự thảo Luật đã điều chỉnh một trong những nội dung cốt lõi của Luật hiện hành, đó là biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công. Cụ thể, dự thảo cơ cấu lại biểu thuế với 5 mức thuế suất: 5%, 15%, 25%, 30% và 35%, đồng thời giãn khoảng cách giữa các bậc thu nhập, tăng dần đều 10, 20, 30, 40 triệu đồng. Mức thuế suất thấp nhất 5% được giữ nguyên, trong khi mức thuế suất cao nhất 35% chỉ áp dụng cho phần thu nhập tính thuế trên 100 triệu đồng/tháng.
Trong hai phương án được đưa ra, đa số ý kiến thống nhất lựa chọn Phương án 2, và Chính phủ đã trình Quốc hội theo phương án này. Theo đó, biểu thuế mới được đánh giá là vừa đơn giản hơn, vừa phù hợp hơn với thực tế thu nhập của người dân.
Về nguyên tắc tính thuế, thu nhập từ tiền lương, tiền công của cá nhân (không tính các khoản phụ cấp, trợ cấp theo quy định) sẽ được trừ các khoản bảo hiểm bắt buộc, bao gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (tổng cộng 10,5%), bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp (nếu có), mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc 6,2 triệu đồng/tháng, cùng các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo (nếu có). Phần thu nhập còn lại sau khi trừ các khoản này là thu nhập tính thuế, được áp dụng theo biểu thuế lũy tiến từng phần.
Theo tính toán của Bộ Tài chính, với Phương án 2, một cá nhân có thu nhập 20 triệu đồng/tháng và một người phụ thuộc sẽ không phải nộp thuế TNCN. Nếu thu nhập là 25 triệu đồng/tháng, số thuế phải nộp chỉ khoảng 34.000 đồng/tháng; còn nếu thu nhập đạt 30 triệu đồng/tháng, số thuế ước tính khoảng 258.000 đồng/tháng.
Đối với trường hợp cá nhân có thu nhập 100 triệu đồng/tháng (không có người phụ thuộc), Bộ Tài chính lấy ví dụ: sau khi trừ các khoản bảo hiểm bắt buộc và giảm trừ gia cảnh cho bản thân, thu nhập tính thuế còn 79,062 triệu đồng (100 triệu – 4,446 triệu BHXH, BHYT – 0,992 triệu BHTN – 15,5 triệu giảm trừ bản thân). Nếu tính theo biểu thuế tại dự thảo Luật, số thuế phải nộp là: 10 triệu x 5% + 20 triệu x 15% + 30 triệu x 25% + 19,062 triệu x 30% = 16,7186 triệu đồng, chiếm 16,72% trên tổng thu nhập.
Trong khi đó, nếu tính theo biểu thuế hiện hành, số thuế phải nộp là: 5 triệu x 5% + 5 triệu x 10% + 8 triệu x 15% + 14 triệu x 20% + 20 triệu x 25% + 27,062 triệu x 30% = 17,8686 triệu đồng, chiếm 17,87% tổng thu nhập.
Từ các số liệu trên có thể thấy, một cá nhân có thu nhập 100 triệu đồng/tháng vẫn chưa phải chịu mức thuế suất cao nhất 35%. Đồng thời, với cùng mức giảm trừ gia cảnh và các khoản bảo hiểm bắt buộc, biểu thuế mới trong dự thảo Luật thể hiện mức độ điều tiết thuế vào ngân sách nhà nước thấp hơn so với hiện hành, qua đó góp phần giảm gánh nặng thuế cho người nộp và điều tiết thu nhập hợp lý hơn.
