Bộ Y tế vừa ban hành thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của trạm y tế cấp xã, phường. Theo quy định mới, từ 1/1/2026, trạm y tế trở thành đơn vị sự nghiệp y tế công lập trực thuộc UBND cấp xã, có tư cách pháp nhân, trụ sở, con dấu và tài khoản riêng tại Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng.
Về quản lý, UBND xã chịu trách nhiệm chỉ đạo trực tiếp về tổ chức bộ máy, nhân lực, tài chính và tài sản. Các hoạt động chuyên môn được Sở Y tế và các đơn vị chuyên ngành hướng dẫn, hỗ trợ và kiểm tra.
Trạm y tế có giám đốc và phó giám đốc; việc bổ nhiệm, miễn nhiệm hay kéo dài thời gian giữ chức vụ do Chủ tịch UBND xã quyết định. Lãnh đạo trạm được giao quyền ban hành chức năng, nhiệm vụ và quy chế phối hợp giữa các bộ phận trong đơn vị.
Từ 1/1/2026, trạm y tế xã phải có tối thiểu 5 khoa, 22 nhiệm vụ. (Ảnh: Như Loan)
Theo thông tư, mỗi trạm phải bố trí tối thiểu 5 khoa, phòng gồm: Văn phòng hoặc Phòng Hành chính tổng hợp; Phòng Dân số, trẻ em, bảo trợ xã hội; Khoa Phòng bệnh, an toàn thực phẩm; Khoa Khám bệnh, chữa bệnh; Khoa Dược, thiết bị y tế và cận lâm sàng. Ngoài ra, các điểm trạm trực thuộc có thể được thành lập nhằm cung cấp dịch vụ y tế tại từng khu vực dân cư.
Trạm y tế được giao nhiệm vụ lập Đề án vị trí việc làm, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để làm cơ sở tuyển dụng và bố trí nhân sự. Số lượng viên chức hằng năm được xác định dựa trên khối lượng công việc, phạm vi hoạt động và nhu cầu thực tế.
Về chức năng, trạm chịu trách nhiệm cung cấp dịch vụ chuyên môn trong ba lĩnh vực chính: phòng bệnh, khám chữa bệnh và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Đơn vị triển khai giám sát dịch bệnh, tiêm chủng, phòng chống bệnh không lây nhiễm, dinh dưỡng cộng đồng, y tế trường học và phòng chống tác hại thuốc lá, rượu bia. Trạm cũng thực hiện sơ cứu, cấp cứu ban đầu, khám bệnh, điều trị ngoại trú bệnh mạn tính, y học gia đình và kết hợp y học cổ truyền.
Lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản tiếp tục được nhấn mạnh, bao gồm quản lý thai, đỡ đẻ thường theo phạm vi được phê duyệt, chăm sóc mẹ và bé, tư vấn kế hoạch hóa gia đình. Trạm đồng thời đảm nhiệm các hoạt động dân số và bảo trợ xã hội như sàng lọc trước sinh, sơ sinh, tiếp nhận và hỗ trợ người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em hay nạn nhân bạo lực.
UBND tỉnh, thành phố được yêu cầu bảo đảm hoàn tất việc chuyển đổi trạm y tế cấp xã sang mô hình đơn vị sự nghiệp công lập trước ngày 31/12/2030. Trong thời gian chưa hoàn thiện sắp xếp, địa phương có thể ban hành quy định tạm thời để duy trì hoạt động, phù hợp điều kiện cơ sở vật chất và nhân lực.
Mô hình mới được kỳ vọng nâng cao tính chủ động của tuyến y tế cơ sở, đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngay tại cộng đồng.
