Trong tọa đàm Khẩu vị mới của nhà đầu tư sau "mùa đông gọi vốn" thuộc Shark Tank Forum 7 mới đây, ông Bùi Quang Minh, Chủ tịch Beta Group đã chia sẻ những chuyện "dở khóc, dở cười" trong những lần thẩm định startup của mình.
Sau Shark Tank Việt Nam mùa 7, Shark Minh chốt đầu tư khoảng 12 thương vụ với tổng trị giá đầu tư khoảng 49 tỉ đồng. Ông cho biết từ mùa 6 của chương trình, dù chỉ tham gia với cương vị nhà đầu tư khách mời, ông đã đặt KPI phải giải ngân ít nhất 1/3 thương vụ đã chốt trên sóng.
Lý giải việc số thương vụ giải ngân thực tế thường thấp, ông cho biết khoảng thời gian 1 tiếng tại chương trình là quá ngắn ngủi, không đủ để nhà đầu tư hiểu rõ về startup. Nếu đưa ra con số đơn giản theo kiểu quy đổi từ tiền ra % cổ phần thì trong quá trình thẩm định sau này, hai bên khó để gặp được nhau.
Ông Minh cho biết, câu chuyện kinh doanh thực tế của các startup rất "lắt léo", không phải do các founder cố tình che giấu nhà đầu tư, mà đôi khi chính họ cũng không hiểu, không làm rõ được các con số kinh doanh.
Đó là rào cản cho việc đàm phán và đạt được thỏa thuận, trao đổi quyền lợi hai bên, hay phức tạp hơn là xác định các khoản vay chuyển đổi và KPI cho từng chặng.
"Có thể các bạn suy nghĩ đơn giản khi tham gia vào chương trình. Nhưng khi thẩm định, số liệu, sổ sách không khớp hoặc có rất nhiều thứ không chứng minh được. Có thể họ đã có doanh số, thương vụ như vậy nhưng sổ sách không thể hiện đúng những cái điều đó. Hoặc cách thức kinh doanh, quản trị của startup chưa đi vào quỹ đạo nhịp nhàng, chuẩn mực. Rất khó để nhà đầu tư chấp nhận cái rủi ro như vậy", ông Minh cho hay.
Kết quả của các cuộc đàm phán phụ thuộc vào sự minh bạch dữ liệu của doanh nghiệp.
Vị "cá mập" cũng nêu một thực tế là nhiều startup tham gia Shark Tank Việt Nam với mục tiêu ban đầu rõ ràng là muốn làm marketing, muốn làm truyền thông. Do đó, họ không nhiệt tình khi bước vào vòng thẩm định tiếp theo.
"Nếu mục tiêu tiêu ngay từ ban đầu của các bạn đã như vậy thì đến lúc chúng tôi tham gia vào quá trình thẩm định cũng không dễ dàng. Tại vì bản thân các bạn cũng không quá là nhiệt tình và muốn đi đến cái chặng cuối của câu chuyện", ông Minh nói.
Ông Minh cho biết các startup mong muốn gọi vốn cần chuẩn bị tài liệu, số liệu khoa học, rõ ràng; các founder cần có khả năng quản trị doanh nghiệp, quản trị tài chính tốt. Như vậy sẽ tăng khả năng thành công khi đàm phán khi gọi vốn vì nó giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư, hai bên cũng có khoảng dừng nghỉ để tìm hiểu nhau rõ hơn.
"Thậm chí đôi khi nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận bỏ ra một cái khoản đầu tư ban đầu, coi như là một cái bước dạm ngõ để tìm hiểu nhau, để có thể đi sâu hơn vào những cái chặng tiếp theo, mặc dù các thông tin chưa đủ chi tiết và rõ ràng", ông cho biết.
Nhà đầu tư này tự nhận ông mới chỉ chập chững vào lĩnh vực đầu tư mạo hiểm, vì vậy trong quản trị kinh doanh thì khả năng nhìn nhận con người cũng là một kỹ năng phải rèn giũa, làm sao để đánh giá được đúng người, đúng việc và chọn đúng những cái thương vụ tiềm năng.
