Theo anh Nguyễn Phan Nam An, Trưởng ban biên tập các dự án sách Kinh tế - Lịch sử - Chính trị của Nhà xuất bản Trẻ, cũng là người phụ trách dự án này hiện nay:
“Có thể nói, ở thời điểm ra đời, bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh là một cuộc cách mạng về cách truyền đạt lịch sử đến thiếu nhi. Đến nay, cách tiếp cận kể chuyện, nhiều hình (đẹp), ít chữ (sao cho thông tin, câu từ tối giản nhưng đủ ý) vẫn chưa hề lạc hậu. Bằng chứng là qua 30 năm, bộ sách vẫn được độc giả nhí yêu thích, vẫn là sách bán chạy, được tái bản và ra mới. Nếu đặt bên cạnh chương trình giáo dục theo cách tiếp cận hàn lâm thì cách tiếp cận “truyền khẩu” này là một sự bổ sung cần thiết, giúp các em thấy sử Việt gần gũi, thú vị, hấp dẫn.
Bộ sách còn có một ưu điểm rất lớn là tính hệ thống của nó. Mặc dù các tập đều có cốt truyện hoàn chỉnh, tập nào xong tập đó, nhưng các chi tiết, sự kiện lại được dắt dây với các tập khác. Độc giả có thể đọc từng tập/cuốn như một câu chuyện độc lập, nhưng cũng có thể đọc theo thứ tự cả bộ để thưởng thức sự biến thiên của lịch sử. Do thời lượng môn Sử ở trường có hạn và phải bao quát nhiều vấn đề, nhiều cấp độ nâng cao dần, các em khó có khả năng bao quát toàn bộ lịch sử Việt Nam ở một cấp độ đồng nhất, do đó bộ sách sẽ góp phần giúp các em thiếu nhi hệ thống hóa kiến thức lịch sử thông qua các tình tiết, câu chuyện lịch sử hấp dẫn theo kiểu quy nạp thay vì tuyến tính theo kiểu biên niên.”
Theo anh Nam An, “bộ sách được thầy cô dạy Lịch sử sử dụng như bài tập đọc thêm để các em học sinh dễ hiểu, dễ nhớ kiến thức lịch sử được dạy ở trường. Trong 30 năm qua có nhiều ý kiến bạn đọc, từ cụ già đến thanh niên, thiếu nhi, gửi về đóng góp cho tủ sách, góp ý cũng có, mà yêu cầu cũng có. Đáng mừng nhất là nhiều độc giả cứ hỏi bộ sách khi nào ra tập mới. Có ý kiến còn đề nghị cụ thể những chủ đề, nhân vật, giai đoạn mà họ mong muốn Nhà xuất bản Trẻ thực hiện. Điều này chứng tỏ độc giả rất yêu mến và quan tâm đến bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh. Nó vừa là nguồn động viên vừa là sức ép buộc chúng tôi phải cố gắng nhiều hơn.”
Về bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh
“Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”
(Hồ Chí Minh)
Với mong muốn phổ biến lịch sử dân tộc cho thiếu nhi một cách sinh động và hấp dẫn, vào những năm 1990, Nhà xuất bản Trẻ triển khai dự án “Lịch sử Việt Nam bằng tranh” do nhà nghiên cứu Trần Bạch Đằng làm chủ biên.
Dự án đã quy tụ được một đội ngũ các họa sĩ của Đại học Mỹ thuật, Đại học Kiến trúc TP.HCM (Nguyễn Trung Tín, Nguyễn Quang Cảnh, Nguyễn Đức Hòa, Nguyễn Quang Vinh, Nguyễn Huy Khôi, v.v.), các nhà sử học uy tín (Đinh Văn Liên, Lê Văn Năm, Tôn Nữ Quỳnh Trân, Nguyễn Khắc Thuần, v.v.) và các biên tập viên của Nhà xuất bản Trẻ.
Bộ sách trình bày lịch sử Việt Nam bằng một phong cách ngắn gọn, hấp dẫn và có hệ thống qua những câu chuyện kể và những bức tranh đẹp. Các phiên bản màu được tô màu rất công phu. Sách được chăm chút khâu thiết kế, với ruột và bìa đẹp, vừa hiện đại vừa đậm bản sắc Việt. Các tác giả và họa sĩ cố gắng phản ánh bối cảnh và những chi tiết lịch sử với sự chính xác cao nhất.
Phiên bản trắng đen của bộ sách bắt đầu xuất bản từ năm 1994, đến nay đã phát hành 55 tập rời, 1 boxset.
Bộ sách được thực hiện xuyên suốt từ người cổ Việt Nam qua các thời đại, từ huyền sử Sơn Tinh, Thủy Tinh, các đời Hùng Vương, trải qua hàng ngàn năm Bắc thuộc đến thời kỳ độc lập tự chủ của các triều đại. Bộ sách được chia làm nhiều tập, mỗi tập viết về một thời kỳ hay một nhân vật, một vấn đề tiêu biểu của thời kỳ đó. Mỗi tập có cấu trúc độc lập riêng nhưng hài hòa trong một tổng thể chung là Lịch sử Việt Nam. Với cách sắp xếp như vậy, bạn đọc có thể đọc từ bất cứ cuốn nào cũng không ảnh hưởng đến việc đọc hiểu những cuốn khác.
Đến năm 2021, nhân kỷ niệm 40 năm thành lập Nhà xuất bản Trẻ, bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh được làm mới với phiên bản màu tiếng Việt và tiếng Anh. Phiên bản màu của bộ sách được thực hiện với nhiều nỗ lực, với mong muốn tiệm cận mặt bằng sách lịch sử thế giới. Sách được vẽ màu công phu theo ngôn ngữ hội họa, do nhóm họa sĩ truyện tranh Nguyễn Thùy Linh thực hiện. Dàn trang hiện đại và linh hoạt, nhưng vẫn mang chất Á Đông. Sách khổ lớn (19x24cm) nên tạo ấn tượng thị giác. Bìa bồi (cứng), in bốn màu trên giấy định lượng dày.
Phiên bản màu tiếng Anh do cặp vợ chồng Anh-Việt, Patrick Barry và Mai Barry dịch. Bản dịch theo phong cách kể chuyện, cố gắng chuyển tải chính xác thông tin theo ngôn ngữ tiếng Anh bản xứ. Bộ sách phiên bản tiếng Anh có tên gọi chung là A History of Vietnam in pictures. Loạt 8 cuốn đầu tiên của phiên bản tiếng Anh đã được trao giải Khuyến khích - Giải thưởng toàn quốc về Thông tin đối ngoại lần thứ VII của Ban Tuyên giáo Trung ương.
Đây là một trong những bộ sách quan trọng của Nhà xuất bản Trẻ, được triển lãm tại các hội sách quốc tế, góp phần giới thiệu văn hóa và lịch sử Việt Nam đến bạn bè năm châu và người Việt ở nước ngoài.
Để đáp ứng nhu cầu đa dạng của bạn đọc, bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh đã lần lượt phát hành các phiên bản với hình thức khác nhau. Đến tháng 4.2024, bộ sách đã có tổng cộng 5 phiên bản (các bản màu vẫn đang tiếp tục thực hiện và phát hành):
- Tiếng Việt, bìa mềm, tranh trắng đen, khổ sách 14 x20 cm: 55 tập rời và boxset
- Tiếng Việt, bìa mềm, tranh màu, khổ sách 15.5 x 23cm: 24 tập rời và boxset
- Tiếng Việt, bìa cứng, tranh màu, khổ sách 19 x 24 cm: 24 tập rời và boxset
- Tiếng Anh, bìa cứng, tranh màu, khổ sách 19 x 24cm: 16 tập rời và boxset
- Tiếng Anh, bìa mềm, tranh màu, khổ sách 15.5 x 23cm: 16 tập rời và boxset
Triển lãm nhân kỷ niệm 30 năm thành lập Bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh
Nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh, Nhà xuất bản Trẻ tổ chức triển lãm hình ảnh bộ sách trên pano lớn tại tại Đường sách Tp. Hồ Chí Minh từ ngày 31/5/2024 đến ngày 09/6/2024 (song ngữ Anh - Việt).
Chương trình Sân chơi thiếu nhi miễn phí “Em yêu lịch sử nước nhà”, gồm các trò chơi tìm hiểu lịch sử dựa trên bộ sách “Lịch sử Việt Nam bằng tranh”. Sân chơi dành cho các bé cấp 1 (lớp 3 - lớp 6) và đầu cấp 2. Thời gian: 8g30 -11g, tại sân khấu A, Đường sách Tp.HCM
Bàn đọc sách miễn phí (bộ Lịch sử Việt Nam bằng tranh và bộ Danh nhân lịch sử Việt Nam) cũng được phục vụ cho các em thiếu nhi và phụ huynh từ 8g30 - 11g, tại khu vực gần sân khấu A, Đường sách Thành phố Hồ Chí Minh.
N.A
