Một số điểm mới trong dự thảo được cho là sẽ tăng cường động lực cho giáo viên tham gia, góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.
Mức chi bồi dưỡng, khen thưởng chưa tạo động lực
Ông Đặng An Bình - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật Công nghệ cho biết, hội giảng là hoạt động đào tạo, bồi dưỡng thường niên của nhà trường - một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Thông qua hội giảng, thầy cô rèn tinh thần tự học, tự nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi phương pháp giảng dạy, cách sử dụng phương tiện, thiết bị dạy học; từ đó, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp.
Nhằm khích lệ giáo viên tham gia, nhà trường xây dựng cơ chế, chính sách riêng gắn với thi đua nội bộ. Ví dụ, giáo viên đoạt giải Nhất thành phố hoặc quốc gia sẽ được thưởng hệ số 1,1 tháng lương cơ bản; giải Nhì được 1,0; giải Ba được 0,9 mỗi tháng, duy trì trong một năm (ngoài mức thưởng theo quy định của Nhà nước), sử dụng từ nguồn thu hợp pháp của trường. Từ khi có chính sách này, phong trào hội giảng sôi nổi hơn hẳn, nhiều năm liền các thầy cô của trường đều đoạt giải cao.
“Tham gia hội giảng, hội thi thiết bị dạy nghề tự làm đòi hỏi nhiều công sức và đầu tư. Nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên, từ thời gian, hồ sơ bài giảng, văn phòng phẩm đến thiết bị dạy học. Giáo viên có nhu cầu sẽ lập kế hoạch đề xuất; nhà trường xem xét, hỗ trợ tối đa. Đầu tư thiết bị phục vụ không chỉ cho hội giảng, mà còn cho công tác đào tạo sau này. Việc mời chuyên gia dự giờ, góp ý, cũng được nhà trường quan tâm nhằm giúp giáo viên ngày càng hoàn thiện kỹ năng nghề nghiệp, phương pháp giảng dạy”, ông Đặng An Bình chia sẻ.
Tuy nhiên, triển khai hoạt động này ở cơ sở còn không ít khó khăn. Ông Phạm Kim Thư - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Hữu nghị Nghệ An, nhắc đến định mức chi lạc hậu, manh mún. Trước nay nhiều nơi vẫn tham chiếu Thông tư liên tịch 79/2012/TTLT-BTC-BLĐTBXH nên mức chi nhỏ, rời rạc theo từng hạng mục (ví dụ 500 nghìn đồng cho một số biểu mẫu, thang điểm…), không còn phù hợp quy mô hội giảng/thi thiết bị hiện nay, đặc biệt với ngành nghề cần vật tư, thiết bị thực hành tốn kém. Điều này khiến địa phương khó linh hoạt bố trí kinh phí theo thực tế tổ chức.
Cùng đó, chưa thống nhất nhịp tổ chức và cách bố trí kinh phí giữa 3 cấp (cơ sở, tỉnh, quốc gia). Nhiều tỉnh phải ban hành nghị quyết/mức chi riêng để “vá” khoảng trống định mức, dẫn tới mỗi nơi một kiểu, khó so sánh kết quả và tổng hợp ngân sách. Khoản hỗ trợ cho giáo viên, huấn luyện trước hội thi còn hạn chế. Nội dung chi tiền ăn, bồi dưỡng luyện thi, chi thuê/vận chuyển thiết bị, mua vật tư chuyên môn… chưa được hướng dẫn rõ, hoặc thiếu căn cứ liên thông, gây lúng túng khi quyết toán.
Nhận định về dự thảo Thông tư, ông Phạm Kim Thư cho biết, đã quy định rõ khung tổ chức theo 3 cấp và chu kỳ. Việc “định chu kỳ” giúp các đơn vị chủ động kế hoạch, dự toán trung hạn. Nguyên tắc quản lý kinh phí chặt chẽ nhưng linh hoạt. Theo đó, yêu cầu công khai, minh bạch, đúng chế độ; cho phép quyết định mức chi theo thực tế trên cơ sở hợp đồng, hóa đơn, chứng từ đối với các khoản tổ chức (thuê địa điểm, máy móc, vật tư, vận chuyển, lắp đặt…). Cách tiếp cận “khoán theo chứng từ” tháo gỡ vướng mắc vì mỗi nghề có đặc thù chi phí khác nhau...
Cũng chia sẻ những điểm mới của dự thảo, ông Lý Xuân Hòa - Phó Trưởng phòng Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên, Sở GD&ĐT Vĩnh Long cho rằng, dự thảo tập trung điều chỉnh mức chi và cập nhật các nội dung chi nhằm phù hợp hơn với thực tế và các quy định tài chính hiện hành.
Mức chi khen thưởng và thù lao cho đội ngũ chuyên gia hướng dẫn, ban giám khảo, giáo viên dự thi tăng lên. Phân cấp quyết định mức chi; quy định với một số nhiệm vụ chi đặc thù (như chi phí thuê địa điểm, phương tiện, vật tư, nguyên liệu...), mức chi sẽ theo thực tế trên cơ sở hợp đồng, hóa đơn và được trưởng ban tổ chức quyết định.
Theo ông Lý Xuân Hòa, hiện nay, mức chi bồi dưỡng cho những người tham gia hội giảng giáo viên dạy nghề và hội thi thiết bị dạy nghề tự làm quá thấp, không còn phù hợp với mặt bằng chi tiêu hiện nay; làm giảm động lực, sự nhiệt tình của cá nhân tham gia, đặc biệt là ban giám khảo - những người có trình độ chuyên môn cao. Nội dung này, dự thảo quy định mức chi tối đa/giải thưởng là 2 triệu với cá nhân, 4 triệu với tập thể vẫn là thấp, chưa xứng đáng với công sức, thời gian đầu tư rất lớn của giáo viên để chuẩn bị bài giảng, nghiên cứu và chế tạo thiết bị.
Bên cạnh đó, thiết bị dạy nghề tự làm, đặc biệt thiết bị phục vụ công nghệ mới thường phức tạp, đòi hỏi chi phí vật tư, linh kiện rất lớn (có thể lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng). Mức hỗ trợ kinh phí chế tạo thiết bị (nếu có) chưa tương xứng với thực tế đầu tư của cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo viên. Giáo viên thường phải tự bỏ kinh phí, hoặc huy động từ các nguồn khác ngoài mức hỗ trợ của Nhà nước.
Một khó khăn khác, nhiều hoạt động có tính chất đặc thù của giáo dục nghề nghiệp (như chi phí thuê chuyên gia đánh giá, chi phí vận chuyển, lắp đặt các thiết bị cồng kềnh, chi phí thí nghiệm, thực hành trong quá trình thi...) chưa được quy định rõ ràng, hoặc mức chi còn chung chung, gây khó khăn trong lập dự toán, thanh toán, và quyết toán kinh phí. Việc áp dụng các thông tư khác (ví dụ: Chi hội nghị, công tác phí) vào hoạt động hội giảng, hội thi không hoàn toàn phù hợp với tính chất chuyên môn sâu của hoạt động này.
Ảnh minh hoạ/ INT
Đề xuất tăng mức chi, hỗ trợ thiết bị mang tính ứng dụng cao
Góp ý dự thảo, ông Lý Xuân Hòa đề nghị tăng mức chi bồi dưỡng lên ít nhất 1,5 đến 2 lần so với dự thảo, đồng thời điều chỉnh định kỳ để phù hợp với quy định về tiền lương cơ sở và chỉ số giá tiêu dùng. Việc nâng cao giá trị giải thưởng (cả tiền mặt và hiện vật/hỗ trợ) để tương xứng với ý nghĩa của việc tôn vinh, khuyến khích sự sáng tạo, cống hiến của đội ngũ giáo viên giáo dục nghề nghiệp.
Cùng với đó, cơ quan quản lý cấp trên có thể sử dụng ngân sách để mua lại bản quyền, hoặc cấp kinh phí để hoàn thiện và nhân bản các thiết bị đoạt giải quốc gia có tính ứng dụng cao, đưa vào sử dụng rộng rãi tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Điều này tránh tình trạng thiết bị xuất sắc sau khi thi xong bị “đắp chiếu”, bảo đảm hiệu quả đầu tư của Nhà nước và khuyến khích giáo viên làm ra những thiết bị có tính đại trà.
Ông Lý Xuân Hòa đồng thời cho rằng, cần có quy định mức hỗ trợ kinh phí chế tạo thiết bị tối thiểu, hoặc cơ chế tăng mức hỗ trợ đối với các thiết bị thuộc ngành nghề trọng điểm, công nghệ cao. Quy định rõ ràng về việc các cơ sở giáo dục nghề nghiệp ưu tiên bố trí kinh phí hỗ trợ giáo viên làm thiết bị ngay từ giai đoạn chuẩn bị, không chỉ chờ kết quả hội thi. Xem xét cơ chế thưởng/hỗ trợ đặc biệt đối với thiết bị đoạt giải quốc gia, quốc tế để khuyến khích chuyển giao công nghệ và đưa vào sử dụng trong hệ thống.
“Cũng cần cụ thể hóa mức chi, hoặc cơ chế chi theo thực tế (có hóa đơn, chứng từ hợp pháp) cho các khoản chi có tính đặc thù như đã nêu ở trên (vận chuyển thiết bị, chi phí vật tư tiêu hao trong khi thi/giảng mẫu...). Phân cấp cho trưởng ban tổ chức (cấp tỉnh) quyền quyết định mức chi theo thực tế đối với một số nội dung đặc thù, trên cơ sở công khai, minh bạch và tuân thủ các quy định chung của pháp luật”, ông Lý Xuân Hòa cho hay.
Đưa góp ý, ông Phạm Kim Thư đề xuất chuẩn hóa “menu chi phí” theo nhóm nghề; hướng dẫn mẫu hồ sơ quyết toán rút gọn cho hội giảng/hội thi; làm rõ mức trần đối với một số khoản “mềm” (truyền thông, tư liệu hình ảnh, áp phích…) bằng khung tỷ lệ % trên tổng dự toán hoặc mức tuyệt đối theo quy mô, để tránh lúng túng khi thẩm tra.
Nhấn mạnh cơ chế khuyến khích xã hội hóa minh bạch, ông Phạm Kim Thư cho rằng, cần cho phép tiếp nhận tài trợ hiện vật, thiết bị thử nghiệm từ doanh nghiệp phục vụ hội giảng/thi, kèm hướng dẫn hạch toán riêng (không làm “đội” chi ngân sách Nhà nước), giúp tăng chất lượng thiết bị trình diễn mà không phát sinh rủi ro quyết toán. Bộ Tài chính phối hợp Bộ GD&ĐT tổng kết sau chu kỳ 3 năm (cấp quốc gia) về hiệu quả sử dụng kinh phí, mức độ tham gia của cơ sở giáo dục nghề nghiệp và chất lượng thiết bị tự làm, để điều chỉnh định mức sát thực tế hơn cho giai đoạn sau.
“Tôi cho rằng, tên hội giảng, hội thi nên điều chỉnh thành ‘Hội giảng nhà giáo giáo dục nghề nghiệp’, ‘Hội thi thiết bị đào tạo tự làm’. Nhân đây, tôi cũng đề nghị xem xét sửa đổi quy định về quản lý tài chính liên quan đến hoạt động của hội thi tay nghề các cấp nhằm phù hợp với tình hình thực tế”, ông Lý Xuân Hòa nêu ý kiến.
