Điểm nhấn của Đề án là quy định triển khai dạy học tiếng Anh bắt buộc ngay từ lớp 1, thay vì từ lớp 3 như hiện nay. Theo lộ trình, giai đoạn 2025-2030, mục tiêu 100% cơ sở giáo dục phổ thông trên toàn quốc sẽ thực hiện dạy tiếng Anh từ lớp 1.
Sự cần thiết của chủ trương này có thể được khẳng định trong bối cảnh thế giới, khi tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức hoặc ngôn ngữ thứ hai tại 54 quốc gia và 27 vùng lãnh thổ; đồng thời là ngôn ngữ chủ yếu của các công bố khoa học quốc tế. Trong nước, nhu cầu làm quen tiếng Anh từ sớm tăng nhanh. Tới năm 2024, đã có 62/63 địa phương triển khai chương trình cho trẻ mầm non làm quen với tiếng Anh; khoảng 30% trẻ mầm non (trên 1,2 triệu) được học chương trình làm quen tiếng Anh - con số này tăng 300% so với năm 2020.
Chủ trương đẩy mạnh việc nâng cao năng lực ngoại ngữ nói chung, năng lực tiếng Anh nói riêng cho học sinh, sinh viên, góp phần phát triển khoa học và công nghệ, tăng cường hội nhập quốc tế đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ quan tâm, chỉ đạo.
Chương trình tiếng Anh ở lớp 1 và lớp 2 được ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT, được thực hiện dưới hình thức môn học tự chọn, giúp học sinh làm quen với tiếng Anh trên cơ sở nhu cầu, nguyện vọng của phụ huynh, học sinh và khả năng đáp ứng của cơ sở giáo dục tiểu học.
Cấp tiểu học, thực hiện chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, địa phương tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ. 100% các nhà trường đã tổ chức dạy học Ngoại ngữ 1 bắt buộc ở lớp 3, lớp 4 và lớp 5, trong đó phần lớn là tiếng Anh... Những kết quả này tạo nền tảng vững chắc để mở rộng chương trình xuống lớp 1 trong thời gian tới.
Tất nhiên, khó khăn, thách thức không ít, đặc biệt về nguồn lực con người. Theo số liệu từ các địa phương, năm học 2024 - 2025, cả nước còn thiếu khoảng 3.000 giáo viên tiếng Anh (chiếm tới 10% số lượng giáo viên). Các trường tiểu học ở vùng sâu, xa có nhiều điểm trường cách xa nhau cũng gây khó khăn trong bố trí giáo viên dạy học.
Trình độ giáo viên không đồng đều, một số ở vùng khó trình độ đào tạo chưa đạt chuẩn. Việc thu hút giáo viên có chất lượng còn khó khăn do chính sách chưa đồng bộ và chưa đủ hấp dẫn. Nếu triển khai dạy học môn Tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1, sẽ phát sinh thêm biên chế giáo viên tiếng Anh trong trường tiểu học gần 10.000 người. Đây là thách thức lớn.
Về giải pháp, Đề án đã nêu 8 nhóm toàn diện; từ truyền thông nâng cao nhận thức đến xây dựng, hoàn thiện thể chế; các điều kiện thực hiện về con người, cơ sở vật chất, chương trình, học liệu; đổi mới phương pháp dạy học, phương thức thi, kiểm tra, đánh giá; đẩy mạnh xây dựng môi trường tiếng Anh; ứng dụng công nghệ tiên tiến, trí tuệ nhân tạo; tăng cường hợp tác quốc tế… Các nhiệm vụ, giải pháp đưa ra thể hiện tầm nhìn chiến lược; yêu cầu sự phối hợp đồng bộ đa ngành, đa lĩnh vực, sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị, toàn xã hội.
Song, yếu tố quyết định vẫn nằm ở con người, quyết tâm của từng nhà trường, đặc biệt là vai trò của người đứng đầu; tâm huyết, đổi mới tư duy và lòng kiên trì của mỗi nhà giáo trong hành trình gieo mầm ngôn ngữ mới cho thế hệ tương lai. Khi tiếng Anh được dạy không chỉ để học một ngoại ngữ, học một ngôn ngữ, mà để mở rộng cánh cửa tri thức, kết nối với thế giới, thì đây thực sự là một bước chuyển về tầm nhìn, giúp Việt Nam hội nhập, phát triển bền vững.
