Đạt chuẩn đầu ra về ngoại ngữ là yêu cầu bắt buộc với một sinh viên nếu muốn cầm tấm bằng đại học.
Tổng kết Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017 - 2025 cho thấy, tính đến năm 2025, 100% ngành đào tạo chuyên ngữ đã hoàn thành triển khai chương trình ngoại ngữ đáp ứng chuẩn đầu ra và ngành đào tạo. Con số này với các ngành khác đạt trên 90%. Nhiều cơ sở giáo dục đại học triển khai chương trình đào tạo chuyên ngành bằng ngoại ngữ, chủ yếu là tiếng Anh.
Đến năm học 2024 - 2025, đa số cơ sở giáo dục đại học trực thuộc Bộ GD&ĐT đã xác định rõ lộ trình áp dụng chuẩn đầu ra năng lực ngoại ngữ theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dành cho Việt Nam. Theo đó, sinh viên các ngành không chuyên ngoại ngữ phải đạt trình độ Bậc 3 khi tốt nghiệp; đối với các ngành chuyên ngoại ngữ, yêu cầu nâng lên Bậc 5. Riêng chương trình tiên tiến hoặc liên kết đào tạo quốc tế, chuẩn đầu ra năng lực ngoại ngữ được quy định ở mức Bậc 4.
Hơn 90% cơ sở giáo dục đại học trực thuộc Bộ GD&ĐT đã tiến hành rà soát và chuyển đổi chương trình đào tạo theo định hướng phát triển năng lực, lấy người học làm trung tâm, đồng thời theo hướng cắt giảm nội dung không còn phù hợp; bổ sung các học phần thực hành và tăng cường bồi dưỡng năng lực ngoại ngữ cho người học theo chương trình đào tạo mới.
Có thể thấy, dạy và học ngoại ngữ trong trường đại học đã nhận được sự quan tâm lớn và có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy vậy, cũng cần nhìn nhận một thực tế, năng lực sử dụng ngoại ngữ của sinh viên (đặc biệt là tiếng Anh) trong học tập, nghiên cứu, giao tiếp và làm việc trong môi trường quốc tế vẫn nhiều hạn chế. Một bộ phận đáng kể gặp khó khăn khi phải đạt chuẩn đầu ra Bậc 3 hoặc Bậc 5 theo yêu cầu; thậm chí không thể tốt nghiệp đúng hạn vì chưa đáp ứng được chuẩn năng lực ngoại ngữ.
Bên cạnh đó, một số cơ sở đào tạo chưa đủ nguồn lực triển khai đào tạo ngoại ngữ theo chuẩn đầu ra. Nhiều trường sử dụng bài thi nội bộ để đánh giá năng lực ngoại ngữ đầu ra; nhưng không ít bài thi chưa đủ độ tin cậy và tính giá trị theo chuẩn đánh giá năng lực ngoại ngữ. Điều này dẫn đến một số sinh viên được công nhận tốt nghiệp nhưng năng lực ngoại ngữ thực tế vẫn chưa đạt theo yêu cầu của chương trình đào tạo.
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, trong đó đặt ra các mục tiêu cụ thể cho giáo dục đại học. Đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với các nhà trường. Việc chủ động đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai cần được triển khai trên nền tảng nâng cao chất lượng dạy, học và sử dụng tiếng Anh trong lớp học cũng như toàn trường; tăng cường số lượng môn học được giảng dạy bằng tiếng Anh; xây dựng môi trường giao tiếp tiếng Anh trong học tập, sinh hoạt hàng ngày.
Yêu cầu đặt ra cấp thiết là các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao năng lực dạy học ngoại ngữ cho giảng viên; đổi mới chương trình, giáo trình, học liệu; đẩy mạnh đổi mới kiểm tra, đánh giá; quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong dạy học ngoại ngữ; xây dựng môi trường học ngoại ngữ... Giải pháp tổng thể này giúp nâng cao năng lực ngoại ngữ cho sinh viên, từ đó các em có thể tự tin bước ra thế giới.
