Amorim phải tự phản bội để cứu MU

Amorim từng sống chết tôn sùng sơ đồ 3 hậu vệ.

Nhưng thời thế thay đổi, Amorim cũng phải từ bỏ sự giáo điều của mình để thích nghi tại Manchester. Từ trận hòa 4-4 trước Bournemouth đến chiến thắng nhọc nhằn 1-0 trước Newcastle vừa qua, Man Utd đang âm thầm trải qua một cuộc "phẫu thuật" về hình khối đội hình.

Không còn bó buộc trong sơ đồ 3-4-3 cố định, Man Utd đang biến ảo khôn lường với các biến thể 4 hậu vệ, cho thấy sự linh hoạt đáng kinh ngạc của vị chiến lược gia người Bồ Đào Nha trong việc thích ứng với từng đối thủ và từng giai đoạn của trận đấu.

Từ bỏ "vùng an toàn" 3 hậu vệ

Điều chỉnh lớn nhất và dễ nhận thấy nhất trong chuỗi trận gần đây của Man Utd không nằm ở khâu tấn công, mà ở cách họ tổ chức phòng ngự khi không có bóng. Thay vì lùi sâu với hàng thủ 5 người quen thuộc, Amorim mạnh dạn chuyển sang các khối đội hình 4 hậu vệ khi phòng ngự ở khu vực giữa sân.

Trong trận hòa điên rồ trước Bournemouth, Man Utd vận hành với sơ đồ 4-4-2 khi không bóng. Đến trận gặp Aston Villa, họ chuyển sang 4-3-3. Và đỉnh cao của sự thay đổi này là chiến thắng 1-0 trước Newcastle tại Old Trafford, nơi Man Utd xuất phát và duy trì khối phòng ngự 4-2-3-1 rõ rệt.

Đây là một sự "phản bội" ngọt ngào đối với triết lý 3 trung vệ mà Amorim từng được cho là sùng bái, nhưng lại là bước đi cần thiết để đối phó với hàng tiền vệ 3 người cơ động của Newcastle.

Trong hiệp một trận gặp Newcastle, Mason Mount, Manuel Ugarte và Casemiro thực hiện nhiệm vụ "bắt chết" các đối tác bên phía đội khách là Bruno Guimaraes, Jacob Ramsey và Sandro Tonali. Hệ thống này hoạt động hiệu quả đến mức Newcastle gần như tê liệt trong việc triển khai bóng ở trung lộ.

Casemiro và Ugarte không chỉ tranh chấp quyết liệt mà còn rất nhạy bén trong việc lùi về để hỗ trợ hàng thủ 4 người khi đối phương đưa bóng ra biên. Điển hình là tình huống Casemiro bọc lót cho khoảng trống mà Diogo Dalot để lại khi dâng cao, ngăn chặn nguy cơ từ các pha tạt bóng sớm.

Ở mặt trận tấn công, sự linh hoạt cũng được thể hiện rõ. Trước Bournemouth, Amad Diallo dâng cao hơn Dalot tạo thành sơ đồ 3-4-3 lệch.

Nhưng trước Newcastle, Man Utd khi có bóng lại vận hành như một đội hình 4-2-3-1 lệch trái, với Matheus Cunha thường xuyên bó vào trong từ cánh trái để hoạt động như một số 10 ảo, tạo ra sự quá tải ở trung tuyến.

Patrick Dorgu và Cunha cũng rất tích cực lùi về hỗ trợ hai hậu vệ biên, tạo nên một thế trận phòng ngự từ xa kín kẽ trong 45 phút đầu tiên. Có thể nói, hiệp một trước Newcastle là một trong những màn trình diễn phòng ngự kỷ luật và hiệu quả nhất của Man Utd dưới triều đại Amorim.

Tuy nhiên, 4 hậu vệ mới là sự lựa chọn hàng đầu lúc này.

Cái giá của sự kiểm soát

Tuy nhiên, mọi hệ thống đều có điểm yếu và trận đấu với Newcastle cũng phơi bày những hạn chế khi duy trì cường độ cao trong suốt 90 phút. Amorim thừa nhận sau trận đấu: "Cảm giác chiến thắng rất tốt, nhưng nếu so với các trận khác, hôm nay chúng tôi phải chịu đựng nhiều hơn".

Vấn đề nằm ở sự kiểm soát. Khi thể lực suy giảm trong hiệp hai, khả năng đeo bám 1-1 của các tiền vệ Man Utd bắt đầu lỏng lẻo.

Guimaraes và Tonali, những người bị "xích" chặt trong hiệp một, bắt đầu tìm thấy khoảng trống. Việc Man Utd mất quyền kiểm soát bóng khiến họ bị đẩy lùi sâu về phần sân nhà, chuyển từ thế chủ động sang thế "chịu trận".

Amorim cố gắng can thiệp bằng cách tung Joshua Zirkzee và Leny Yoro vào sân, đẩy Dalot lên cao đá tiền vệ phải và chuyển Dorgu sang cánh trái để gia cố khả năng phòng ngự biên.

Ý đồ là dùng sức trẻ và khả năng tranh chấp của Dalot - Dorgu để hỗ trợ các hậu vệ biên đối phó với những pha chồng biên liên tục của Newcastle. Tuy nhiên, sự mệt mỏi về thể chất và tinh thần khi phải phòng ngự trong khối đội hình thấp (deep block) quá lâu đã khiến cự ly đội hình bị xô lệch.

Các tình huống nguy hiểm cuối trận của Newcastle, như cú sút hụt của Anthony Gordon hay pha xâm nhập của Harvey Barnes, đều xuất phát từ việc các tiền vệ trụ của Man Utd (lúc này là Ugarte và Jack Fletcher) không thể theo kịp sự di chuyển không bóng của đối phương. Guimaraes liên tục lẻn ra sau lưng hàng tiền vệ Man Utd để nhận bóng, tạo ra các tình huống quá tải quân số nguy hiểm.

Dẫu vậy, chiến thắng vẫn ở lại Old Trafford nhờ tinh thần lăn xả của các cầu thủ. Nhưng bài học rút ra là rất rõ ràng: Dù là 3 hậu vệ, 4 hậu vệ hay 5 hậu vệ, điều quan trọng nhất vẫn là cách vận hành bên trong khuôn khổ đó.

Amorim đang chứng minh sẵn sàng thay đổi để phù hợp với thực tế khắc nghiệt của Premier League, nhưng để đạt đến sự kiểm soát hoàn hảo trong cả 90 phút, ông vẫn cần thêm thời gian và những nhân sự phù hợp hơn để hoàn thiện cỗ máy chiến thuật đa dạng của mình.