Khi con chữ nảy mầm nơi đại ngàn
Chiều xuống, bản làng Kon Plông dần lặng yên sau một ngày làm nương. Ở ngôi trường nhỏ nằm giữa lưng chừng núi, ánh đèn lớp học lại sáng lên. Những người phụ nữ, đàn ông mang theo cuốn vở, cây bút, đều đặn đến lớp học chữ.
Bà Đỗ Thị Kim Tuyến, Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Ngok Tem (xã Kon Plông, Quảng Ngãi) cho biết, trường tổ chức hai lớp xóa mù chữ cho người dân trên địa bàn. Học viên có nhiều độ tuổi khác nhau, có người mới ngoài 30, có người tóc đã bạc pha sương.
“Dạy người lớn học chữ không dễ, nhưng ai cũng ham học, chịu khó. Thấy bà con chăm chỉ, thầy cô lại có thêm động lực để cố gắng. Mỗi giáo viên đều nỗ lực, tận tình hướng dẫn người dân với hy vọng bà con sớm biết đọc, biết viết. Biết chữ, cuộc sống người dân sẽ thuận lợi hơn rất nhiều”, bà Tuyến chia sẻ.
Ở vùng cao Kon Plông, việc học chữ không chỉ gói gọn trong bốn bức tường lớp học. Nhà văn hóa thôn, điểm sinh hoạt cộng đồng cũng được tận dụng làm nơi dạy và học. Những đêm trăng sáng, ánh đèn le lói trong lớp học nhỏ, tiếng đánh vần ê a vang lên giữa núi rừng, gợi nhớ phong trào “Bình dân học vụ” năm xưa.
Không dừng lại ở đó, các giáo viên còn hướng dẫn bà con học tập qua kênh “Bình dân học vụ số”, một hình thức học trực tuyến được triển khai linh hoạt ở vùng cao. Với chiếc điện thoại thông minh, màn hình tivi hay máy chiếu, người dân có thể ôn lại kiến thức ở bất cứ đâu, bất cứ khi nào. Những bài giảng sinh động, dễ hiểu giúp học viên ghi nhớ lâu hơn, thậm chí tranh thủ lúc nghỉ ngơi trên nương rẫy cũng có thể mở video để học.
Cộng đồng cùng chung tay học chữ
Ban ngày lên rẫy, tối đến chẳng ai bảo ai, các học viên ra lớp đủ đầy.
Theo ông Võ Xuân Tựu, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội xã Kon Plông, toàn xã hiện có 8 lớp xóa mù chữ với gần 200 học viên tham gia. Các lớp được tổ chức tại ba trường học trên địa bàn, giúp bà con thuận tiện hơn trong việc đến lớp.
“Chúng tôi phối hợp chặt chẽ với các trường, thôn trưởng và già làng để vận động người dân đi học. Ban đầu, có người còn e ngại, nhưng khi thấy hàng xóm, bạn bè cùng học, ai cũng muốn tham gia. Có lớp, học viên còn rủ con cháu đi cùng để cùng nhau luyện chữ”, ông Tựu chia sẻ.
Sau thời gian học tập, nhiều học viên biết đọc, biết viết đạt mức độ 2. Một số lớp đã tổng kết, số khác đang trong giai đoạn hoàn thiện, dự kiến hoàn thành vào năm 2026. Điều đáng mừng là đến nay, trên địa bàn xã không còn trường hợp nào chưa biết đọc, biết viết mà chưa tham gia học xóa mù chữ.
Công tác chống tái mù chữ cũng được quan tâm. Giáo viên tiếp tục theo dõi, hỗ trợ, nhắc nhở bà con duy trì việc học, đồng thời khuyến khích họ ôn tập qua các video của “Bình dân học vụ số”. Ở nhiều thôn, việc “học chữ mỗi tối” đã trở thành nếp sinh hoạt quen thuộc.
"Sau khi hoàn thành chương trình xóa mù chữ, người dân có thể tự ôn bài tại nhà, trên nương rẫy. Kênh "Bình dân học vụ" với bài học ngắn, dễ hiểu, dễ nhớ, nên sẽ giúp ích rất nhiều trong việc chống tái mù chữ. Hy vọng có con chữ, cuộc sống bà con sẽ có nhiều đổi thay, phát triển và bớt vất vả hơn", ông Tựu nói.
Theo Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ngãi, địa phương đã đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2. Tuy nhiên, công tác duy trì và nâng cao chất lượng vẫn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Sở chỉ đạo các địa phương thường xuyên rà soát, cập nhật dữ liệu người mù chữ. Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, mở rộng mô hình học linh hoạt, phù hợp với điều kiện sống của người dân miền núi.
Tại xã Kon Plông, mô hình lớp học xóa mù chữ kết hợp “Bình dân học vụ số” được xem là bước đột phá, vừa tiết kiệm chi phí, vừa giúp người dân tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, các hoạt động tuyên truyền, vận động người dân đưa con em đến trường, duy trì sĩ số học sinh tiểu học cũng góp phần ngăn chặn tình trạng tái mù chữ.
Công tác xóa mù chữ không chỉ là dạy người dân biết đọc, biết viết, mà còn là hành trình khai mở tri thức, nâng cao dân trí, giúp bà con hiểu biết về khoa học kỹ thuật, chăm sóc sức khỏe, phát triển kinh tế hộ gia đình. Nhiều học viên sau khi biết chữ có thể ghi chép chi tiêu, đọc hướng dẫn trồng trọt, tiếp cận thông tin khuyến nông, khuyến lâm.
Những lớp học chữ giữa đại ngàn Kon Plông tuy giản dị, nhưng thấm đẫm tinh thần kiên trì và khát vọng vươn lên. Mỗi con chữ được viết nên không chỉ là thành quả của sự nỗ lực cá nhân, mà còn là minh chứng cho sự đồng lòng của cả cộng đồng trong hành trình mang ánh sáng tri thức đến với mọi người dân vùng cao.
