Một cú chạm vào lý do thật sự khiến con người đi làm
Trong nhiều năm qua, “lương – thưởng – KPI” gần như trở thành bộ ba mặc định để đánh giá năng lực và giá trị của một con người trong tổ chức. Tuy nhiên, tác phẩm Tiền lương chưa bao giờ là tất cả đặt ra một câu hỏi quan trọng mà số đông vẫn lẩn tránh: Rốt cuộc, điều gì giúp chúng ta bước đến công sở mỗi sáng? Điều gì khiến chúng ta cảm thấy tự hào về công việc mình đang làm?
Tác giả không lý tưởng hóa đời sống công việc, không phủ nhận áp lực mưu sinh, mà dùng một lăng kính thực tế, sắc bén để cho thấy những mâu thuẫn đang ăn mòn động lực lao động. Dựa trên nền tảng xã hội học, tâm lý học và những trải nghiệm thực tiễn, cuốn sách tái hiện chân dung của người đi làm hôm nay: kiệt sức vì guồng máy không ngừng tốc độ, hoài nghi vì thiếu tin tưởng, mất phương hướng vì công việc không còn gắn với giá trị nội tại. Những thực trạng này được phân tích không nhằm chỉ trích cá nhân hay tổ chức nào, mà để soi chiếu những cơ chế âm thầm nhưng mạnh mẽ đang chi phối tinh thần con người trong môi trường lao động hiện đại.
Vì sao con người mất động lực – và vì sao tiền không thể cứu vãn?
Một sự thật ít được nói ra là: phần lớn nhân sự rời bỏ công việc không phải vì lương thấp, mà vì họ không cảm thấy mình được nhìn thấy, được lắng nghe và được tôn trọng. Khi công việc không còn “nói chuyện” với giá trị bên trong, con người sẽ dần tách mình khỏi tập thể, trở nên thờ ơ hoặc rơi vào trạng thái chống đối thầm lặng.
Tác giả chỉ ra rằng nhiều tổ chức thất bại không vì chiến lược sai, mà vì những rạn nứt vô hình: văn hóa lạnh lẽo, giao tiếp méo mó, niềm tin bị bào mòn. Sự mất kết nối ấy chính là nguyên nhân khiến năng suất giảm sút và đội ngũ rệu rã – điều mà không một mức lương hay phúc lợi nào có thể sửa chữa triệt để.
Điểm đáng chú ý là tác phẩm giúp người đọc nhìn lại những câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng rất sâu sắc: “Tôi làm điều này vì điều gì?”, “Điều gì khiến tôi muốn cống hiến?”, “Điều gì khiến tôi muốn rời đi?” Từ việc đối diện với những câu hỏi ấy, cuốn sách mở ra cách tiếp cận mới, nơi con người làm việc không chỉ để sống mà còn để tìm lại chính mình.
Động lực đến từ giá trị, không phải ví tiền
Điểm độc đáo của Tiền lương chưa bao giờ là tất cả nằm ở cách tác giả trình bày thông điệp: không khoa trương, không áp đặt, mà thấm dần qua từng lát cắt rất đời thường nhưng sâu sắc. Tác giả gọi động lực thật sự của con người là “bản năng phụng sự” – cảm giác được kết nối với điều lớn hơn mình, cảm giác đóng góp vào một giá trị chung. Khi con người cảm nhận được điều đó, họ tự nguyện dốc lòng, tự nguyện tạo ra giá trị, và tự nguyện trung thành.
Cuốn sách cũng khẳng định rằng lãnh đạo muốn đội ngũ bền vững cần trao lại cho họ ba điều cốt lõi: mục đích, ý nghĩa và niềm tin. Đó là nền tảng để văn hóa được khơi dựng, để tinh thần trách nhiệm được lan tỏa, và để đội ngũ tìm thấy sự tự hào trong công việc mình làm mỗi ngày.
Thông điệp này đặc biệt phù hợp với bối cảnh hiện nay, khi thị trường lao động đang đối diện với tỷ lệ nghỉ việc cao, tình trạng kiệt sức kéo dài và sự vỡ mộng nghề nghiệp ở nhiều ngành. Cuốn sách như một lời nhắc rằng tiền là điều kiện cần, nhưng chưa bao giờ đủ để tạo ra một tổ chức lành mạnh.
“Tính siêu việt”: điều làm nên một tổ chức bền vững
Ở phần cuối, cuốn sách bước sang một tầng nghĩa sâu hơn: sức mạnh thật sự của một tổ chức không nằm ở lợi nhuận, công nghệ hay cơ cấu quản trị, mà ở mức độ mà tổ chức đó có thể khơi dậy cảm giác “siêu việt” bên trong mỗi con người. Đó là khi nhân viên tin rằng họ đang góp phần cho một điều gì đó vượt ra khỏi những mục tiêu thông thường – một giá trị khiến họ sẵn sàng đi xa hơn vai trò được giao.
Khi một tổ chức đủ khả năng tạo ra cảm giác ý nghĩa vượt lên trên lợi ích cá nhân, đó là lúc nó thực sự mạnh: mạnh về tinh thần, mạnh về kết nối, mạnh về niềm tin. Và đó cũng là lúc con người tìm thấy năng lượng đẹp nhất của mình để làm việc – một nguồn năng lượng mà lương bổng không thể mua và áp lực không thể bào mòn.
Một cuốn sách dành cho người đi làm – và những người dẫn đường
Tiền lương chưa bao giờ là tất cả không phải cuốn sách chỉ dành riêng cho lãnh đạo hay nhân sự. Nó dành cho bất kỳ ai đang hoang mang trong hành trình nghề nghiệp, đang mệt mỏi giữa những kỳ vọng vô nghĩa, hoặc đang tìm cách tái kết nối với giá trị thật sự của công việc mình làm mỗi ngày. Trong thời điểm nhiều bất ổn như hiện nay, cuốn sách là lời nhắc rằng: không ai sinh ra chỉ để chạy KPI. Mỗi con người đều có một giá trị lớn hơn thế, và công việc – nếu được nhìn đúng – có thể trở thành hành trình trưởng thành chứ không chỉ là cuộc mưu sinh.
Tiền lương chưa bao giờ là tất cả nhận được sự tin cậy đặc biệt khi nhiều chuyên gia uy tín như ông Hoàng Nam Tiến (Cố Phó chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT), Ths. Phạm Mạnh Khôi (Chief HR Officer; Founder “Chú Khôi Nhân Sự” tại Tiktok, Facebook, Linkedin) và Lê Công Minh (Nhà sáng lập Mingology | Nhà sáng tạo nội dung) dành lời giới thiệu trong sách. Sự đồng thuận của các nhân vật có ảnh hưởng đã trở thành bảo chứng quan trọng, tạo hiệu ứng chú ý mạnh mẽ trong cộng đồng nhân sự và quản lý. Nhờ đó, cuốn sách sớm tạo ra làn sóng quan tâm và nhu cầu đọc ngày càng tăng ngay khi vừa ra mắt.
N/Anh
