 |
| Quốc kỳ Thụy Sỹ trên hồ Geneva (Geneva, Thụy Sỹ). (Nguồn: Bloomberg) |
Thỏa thuận gây chia rẽ
Ngày 14/11, Mỹ và Thụy Sỹ đã đạt được thỏa thuận thương mại, theo đó hàng hóa của Thụy Sỹ xuất khẩu sang nền kinh tế lớn nhất thế giới đã giảm từ 39% xuống còn 15%, và các công ty Thụy Sỹ cam kết đầu tư 200 tỷ USD vào Mỹ, bao gồm cả kế hoạch tăng cường sản xuất tại nước này.
Thụy Sỹ đã thực hiện chiến dịch nhằm thu hút sự chú ý trước thỏa thuận, cử một nhóm CEO hàng đầu, bao gồm những người đứng đầu các tập đoàn hàng xa xỉ như Rolex và Richemont đến Mỹ vào đầu tháng 11.
Phái đoàn này đã mang theo quà tặng cho Tổng thống Mỹ Donald Trump, bao gồm một chiếc đồng hồ Rolex vàng và một thỏi vàng được chạm khắc đặc biệt.
Mặc dù hoạt động vận động hành lang của Thụy Sỹ đã giúp nước này đảm bảo được thỏa thuận thương mại khung mới với Mỹ, nhưng động thái trên đã gây chia rẽ tại quốc gia châu Âu.
Ví dụ, lãnh đạo Đảng Xanh Lisa Mazzone cho rằng, với khung thỏa thuận mới, người tiêu dùng và nông dân Thụy Sỹ có thể sẽ phải trả giá, đồng thời đặt câu hỏi về sự tham gia của các giám đốc điều hành doanh nghiệp, cho rằng chính phủ đã đổi lấy thỏa thuận bằng "những biện pháp đáng ngờ và những món quà bằng vàng".
Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Thụy Sỹ Guy Parmelin bác bỏ những lời chỉ trích cho rằng thỏa thuận này đồng nghĩa với việc nhượng bộ Mỹ.
Ông Parmelin khẳng định: "Tôi sẽ tự hào nếu Thụy Sỹ đàm phán để quay trở lại mức thuế quan 0%. Đó là một chặng đường dài. Trên hết, thỏa thuận này đã cho chúng ta một điểm khởi đầu cho các cuộc đàm phán tiếp theo".
Theo Bộ trưởng Parmelin, các giám đốc điều hành doanh nghiệp đã đến Washington chỉ để "giải thích lập trường" của xứ sở đồng hồ và phân tích việc thuế quan đang ảnh hưởng đến thương mại như thế nào. Tuy nhiên, ông thừa nhận rằng, chuyến đi đã có tác động tích cực đến các cuộc đàm phán với Mỹ.
'Khởi động lại', nhưng liệu có thành công?Ngành công nghiệp Thụy Sỹ chắc chắn cảm thấy nhẹ nhõm khi đã đạt được một thỏa thuận khung, nhưng sẽ mất thời gian để triển khai.
Vẫn còn nhiều nghi vấn về một số chi tiết của thỏa thuận, chẳng hạn như liệu Thụy Sỹ có phải chấp nhận nhập khẩu thịt từ Mỹ, như một phần của hạn ngạch thuế quan song phương đã được thống nhất về nguyên tắc hay không.
Thỏa thuận khung cũng không mang tính ràng buộc và nhiều cuộc đàm phán sẽ diễn ra để hoàn thiện các chi tiết trong thỏa thuận. Cuối cùng, Quốc hội Thụy Sỹ sẽ phê duyệt hoặc tổ chức một cuộc bỏ phiếu công khai để xem xét thông qua.
Sau khi tuyên bố đạt được thỏa thuận khung, Mỹ đã bày tỏ lạc quan về động thái này. Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) Jamieson Greer nói rằng, khoản đầu tư 200 tỷ USD của Thụy Sỹ sẽ thúc đẩy nền kinh tế trong nước của Mỹ.
“Nhiều khả năng Thụy Sỹ sẽ xuất khẩu rất nhiều sản phẩm xuất sang Mỹ, chẳng hạn như dược phẩm, luyện vàng, thiết bị đường sắt. Vì vậy, Washington thực sự hào hứng với thỏa thuận và ý nghĩa nó đối với ngành sản xuất của Mỹ”.
Theo Stefan Brupbacher, Giám đốc điều hành của Swissmem – hiệp hội đại diện cho các ngành công nghiệp cơ khí và điện của Thụy Sỹ, các nhà sản xuất nước này cũng cảm thấy nhẹ nhõm về thỏa thuận này.
Ông cho biết, xuất khẩu của quốc gia này sang Mỹ đã giảm 15% kể từ tháng 8/2025, trong đó, các nhà xuất khẩu máy móc còn bị ảnh hưởng nặng nề hơn.
“Đối với các thành viên của Swissmem, đây là một sự nhẹ nhõm lớn. Trước hết, việc giảm từ 39% xuống 15% giúp Thụy Sỹ ngang bằng với các đối thủ cạnh tranh chính từ châu Âu và Nhật Bản và đó là lý do tại sao Geneva đã chịu thiệt hại rất lớn trong ba tháng qua với tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ giảm mạnh từ 15% đến 40%", ông nói.
“Mức thuế suất 15% này là cơ sở để Thụy Sỹ có thể khởi động lại”, ông Stefan Brupbacher bổ sung.
 |
| Gian hàng bán thịt bên trong một siêu thị của Thụy Sỹ. (Nguồn: Swissinfo) |
Dữ liệu sơ bộ do Bộ Kinh tế Thụy Sỹ công bố ngày 17/11 cho thấy, nền kinh tế đã suy giảm 0,5% trong quý III năm 2025, chủ yếu “do giá trị gia tăng trong lĩnh vực hóa chất và dược phẩm giảm mạnh, toàn ngành đã ghi nhận mức tăng trưởng âm”.
Alessandro Bee, chuyên gia kinh tế tại UBS cho biết, bất chấp thỏa thuận khung giữa Mỹ và Thụy Sỹ, kịch bản cơ sở của UBS là nền kinh tế Thụy Sỹ sẽ chứng kiến mức tăng trưởng GDP khoảng 1% vào năm 2026, “thấp hơn đáng kể so với mức tăng trưởng trung bình 1,9% trong 15 năm qua”.
Theo chuyên gia này, tăng trưởng cần được hỗ trợ bởi nền kinh tế trong nước, trong khi Thụy Sỹ không kỳ vọng bất kỳ động lực đáng kể nào từ hoạt động ngoại thương.
Ông Bee đồng thời cảnh báo, mặc dù thuế thương mại đã giảm, song “thuế quan đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ vẫn còn đáng kể và có thể sẽ làm chậm tăng trưởng xuất khẩu sang Mỹ so với năm trước”.
Lưu ý rằng khoảng một nửa kim ngạch xuất khẩu của Thụy Sỹ sang Mỹ là từ ngành công nghiệp dược phẩm, vốn chưa bao giờ bị ảnh hưởng bởi mức thuế 39%, chuyên gia Bee cho biết, bất kỳ việc di dời một số hoạt động sản xuất dược phẩm sang Mỹ - điều mà một số công ty dược phẩm Thụy Sỹ đã nêu ra - đều có thể gây tổn hại thêm cho nền kinh tế.
“Tuy nhiên, các công ty dược phẩm Thụy Sỹ đã bày tỏ sự sẵn sàng di dời hoạt động sản xuất sang Mỹ để dành riêng cho thị trường Mỹ và thỏa thuận mới đạt được này khó có thể thay đổi những kế hoạch này.
Chúng tôi dự đoán việc di dời hoạt động sản xuất dược phẩm sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng của Thụy Sỹ trong trung hạn”, nhà kinh tế Bee cho biết thêm.
