 |
| Ukraine 'định đoạt' tài sản Nga bị phong tỏa, coi là nguồn tiền tái thiết chính; EU vẫn đắn đo với giải pháp an toàn. (Nguồn: Getty Images) |
Nhắm vào Bỉ, Euroclear và các nhà đầu tư 'không thân thiện'
Quốc hội Nga ngày 20/11 ra tuyên bố, bất kỳ hành động tịch thu tài sản nào của Nga do Liên minh châu Âu (EU) thực hiện đều phải được đáp trả bằng hành động pháp lý chống lại Bỉ và Công ty chứng khoán Euroclear. Nga cũng có thể tiếp quản tài sản của các nhà đầu tư từ "các quốc gia thù địch".
Các nhà lập pháp Nga nhấn mạnh, đề xuất sử dụng tài sản bị đóng băng "thực chất là một hành vi tịch thu tài sản bất hợp pháp và do đó, nếu được thực hiện, nó có thể bị coi là hành vi trộm cắp trắng trợn".
"Bất kỳ cuộc tấn công nào vào tài sản của Nga đều phải được đáp trả bằng phản ứng pháp lý thích hợp, bắt đầu bằng các yêu cầu bồi thường thiệt hại — với yêu cầu tịch thu tài sản như một biện pháp an ninh — đối với Euroclear và Bỉ, nơi nắm giữ phần lớn các quỹ quốc gia bị đóng băng bất hợp pháp, tại bất kỳ khu vực pháp lý nào", Nghị quyết bổ sung.
Theo đó, "Tài sản của những người không cư trú tại các quốc gia thù địch cũng có thể được sử dụng làm nguồn bồi thường".
Sau khi Nga phát động quân sự ở Ukraine vào tháng 2/2022, các chính phủ phương Tây đã đóng băng khoảng 300 tỷ USD tài sản của nước này, chủ yếu ở châu Âu. Trong số đó, 185 tỷ Euro được nắm giữ tại Euroclear, một công ty lưu ký chứng khoán có trụ sở tại Bỉ.
Kế hoạch của EU được thiết kế theo cách tránh việc tịch thu tài sản một cách trực tiếp - điều mà chính các cơ quan châu Âu thừa nhận có thể làm suy giảm niềm tin của giới đầu tư. Thay vào đó, EU sẽ phát hành một khoản vay cho Ukraine, sử dụng phần tiền mặt phát sinh từ các tài sản bị đóng băng khi chúng đáo hạn để làm nguồn trả nợ.
Theo cơ chế này, Kiev chỉ phải hoàn trả khoản vay khi nước này nhận được tiền bồi thường sau xung đột từ Nga trong một thỏa thuận hòa bình – điều mà Moscow hiện kiên quyết bác bỏ.
Ukraine kêu gọi EU sớm phê duyệt kế hoạch, cho biết nước này sẽ dùng một phần đáng kể nguồn vốn để mua vũ khí từ châu Âu.
Tuy nhiên, kế hoạch đã bị trì hoãn do lo ngại từ Bỉ - quốc gia EU cho biết, họ cần sự đảm bảo chắc chắn rằng, kế hoạch này là hợp pháp và các nước EU khác sẽ chia sẻ rủi ro liên quan.
Thủ tướng Bỉ Bart De Wever đã kêu gọi tất cả các thành viên EU tại một hội nghị thượng đỉnh vào tháng trước chia sẻ chi phí cho bất kỳ hành động pháp lý nào do Nga theo đuổi và đóng góp tài chính nếu số tiền này phải được trả lại. Ông cũng cho biết tài sản bị đóng băng của Nga do các quốc gia khác nắm giữ nên là một phần của kế hoạch.
Tại một hội nghị thượng đỉnh vào tháng trước, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever đã kêu gọi toàn bộ các thành viên EU chia sẻ chi phí trong trường hợp Nga tiến hành các vụ kiện liên quan, đồng thời cùng đóng góp tài chính, nếu sau này EU buộc phải hoàn trả số tiền đó. Ông cũng nhấn mạnh, những tài sản Nga bị đóng băng ở các quốc gia khác cần được đưa vào cùng một cơ chế.
Điện Kremlin nhiều lần cảnh báo, mọi nỗ lực nhằm tịch thu tài sản Nga đang bị đóng băng sẽ làm xói mòn niềm tin vào hệ thống ngân hàng trung ương, làm suy yếu đồng Euro và khiến giới đầu tư quốc tế nghi ngờ về mức độ an toàn của quyền sở hữu tài sản tại châu Âu.
Kể từ khi xung đột nổ ra, Nga đã tịch thu hàng chục tỷ USD tài sản của nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm cả hoạt động kinh doanh tại Nga của các doanh nghiệp phương Tây như tập đoàn thực phẩm Pháp Danone và hãng bia Đan Mạch Carlsberg. Moscow cũng đã chuyển một lượng lớn – song không công bố cụ thể – tiền thuộc sở hữu nước ngoài tại Nga vào tài sản loại C - vốn bị phong tỏa và chỉ có thể tiếp cận nếu Nga cấp miễn trừ.
Kế hoạch riêng của EU
Bất chấp những cảnh báo rắn từ Nga, ngày 21/11, người đứng đầu bộ phận báo chí của Ủy ban châu Âu (EC) Paula Pinho cho biết, EC sẽ tiếp tục thúc đẩy nỗ lực tịch thu tài sản quốc gia của Nga, kể cả việc Mỹ vừa đưa ra các đề xuất hòa bình liên quan Ukraine.
Tại cuộc họp báo ở Brussels, bà Pinho dẫn phát biểu của Chủ tịch EC Ursula von der Leyen - hiện có mặt tại Johannesburg dự Hội nghị thượng đỉnh G20, nhấn mạnh EC cam kết tổ chức tham vấn khẩn cấp với lãnh đạo các nước EU về đề xuất của Mỹ, đồng thời kêu gọi EU phê duyệt kế hoạch giải quyết vấn đề Ukraine.
Một ngày trước đó, sau cuộc họp Ngoại trưởng EU, Đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại và an ninh Kaja Kallas cho biết, EU có kế hoạch riêng gồm hai điểm: “làm suy yếu Nga và hỗ trợ Ukraine”.
EC trước đó ước tính nhu cầu tài chính đối ngoại của Kiev trong giai đoạn 2026-2027 vào khoảng 135,7 tỷ Euro, trong đó hơn 80 tỷ Euro dành cho mua sắm vũ khí, dựa trên giả định rằng xung đột tại Ukraine kết thúc vào năm 2026.
Cũng trong ngày 21/11, người phát ngôn EC Anita Hipper tiết lộ EC đã bắt đầu soạn thảo gói trừng phạt thứ 20 nhằm vào Nga.
