Nguyên tắc bồi thường là gì?
Theo Điều 16 Luật Kinh doanh Bảo hiểm 08/2022/QH15, nguyên tắc bồi thường được hiểu là số tiền doanh nghiệp bảo hiểm chi trả cho người được bảo hiểm (NĐBH) dựa trên mức thiệt hại thực tế khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Khoản tiền này không được vượt quá giá trị tổn thất, trừ trường hợp trong hợp đồng có thỏa thuận khác.
Nói cách khác, nguyên tắc bồi thường là cơ sở để đảm bảo tính công bằng, giúp người tham gia bảo hiểm được bù đắp đúng và đủ so với tổn thất phát sinh, tránh trường hợp trục lợi hoặc chi trả vượt mức cần thiết.
Nguyên tắc bồi thường trong hợp đồng bảo hiểm giúp bù đắp tổn thất tài chính cho người tham gia khi gặp rủi ro. Khoản chi trả kịp thời từ doanh nghiệp bảo hiểm giúp khách hàng nhanh chóng ổn định cuộc sống và yên tâm vượt qua giai đoạn khó khăn.
Bên cạnh đó, nguyên tắc bồi thường còn khẳng định bản chất phi lợi nhuận của bảo hiểm – lấy việc chia sẻ rủi ro làm trọng tâm thay vì sinh lời. Việc giới hạn chi trả theo tổn thất thực tế không chỉ đảm bảo sự công bằng cho các bên mà còn giúp thị trường bảo hiểm vận hành minh bạch, bền vững, tránh tình trạng gian lận hoặc trục lợi.
Nội dung mới trong nguyên tắc bồi thường theo Luật Bảo hiểm 2022
Luật Kinh doanh Bảo hiểm 08/2022/QH15 quy định rõ, nguyên tắc bồi thường được áp dụng khác nhau tùy theo loại hợp đồng, bao gồm bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm tài sản.
Đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe:
Trường hợp hợp đồng bị hủy bỏ
Nếu bên mua bảo hiểm chủ động dừng tham gia, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ hoàn lại phần phí đã đóng (sau khi trừ chi phí hợp lý, nếu có). Khi đó, doanh nghiệp không còn trách nhiệm bồi thường khi sự kiện bảo hiểm xảy ra.
Khi sự kiện bảo hiểm do bên thứ ba gây ra
Nếu người được bảo hiểm tử vong, bị thương hoặc ốm đau do lỗi bên thứ ba, doanh nghiệp bảo hiểm vẫn phải chi trả quyền lợi theo hợp đồng, đồng thời không có quyền yêu cầu bên thứ ba hoàn trả khoản tiền này. Tuy nhiên, bên thứ ba vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường riêng theo quy định pháp luật.
Các trường hợp loại trừ trách nhiệm chi trả
Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền từ chối chi trả trong các tình huống như: người được bảo hiểm tử vong trong vòng hai năm kể từ ngày nộp phí đầu tiên hoặc ngày hợp đồng khôi phục hiệu lực; tử vong hoặc thương tật do hành vi cố ý của bên mua bảo hiểm, người thụ hưởng hoặc chính NĐBH; tử hình theo bản án của tòa; cùng các trường hợp khác được quy định rõ trong hợp đồng.
Cách xử lý quyền lợi trong trường hợp loại trừ
Khi thuộc diện không được chi trả, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ hoàn lại giá trị hoàn lại của hợp đồng hoặc phần phí đã đóng (sau khi trừ chi phí hợp lý). Nếu bên mua bảo hiểm đã qua đời, khoản tiền hoàn lại này sẽ được giải quyết theo quy định pháp luật về thừa kế, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người thân hoặc người thụ hưởng.
Nguyên tắc bồi thường đóng vai trò cốt lõi trong hoạt động bảo hiểm, giúp cân bằng lợi ích giữa người tham gia và doanh nghiệp. Việc nắm rõ các quy định mới không chỉ giúp khách hàng hiểu quyền – nghĩa vụ của mình mà còn tránh được những tranh chấp, hiểu lầm trong quá trình giải quyết quyền lợi.
Với tầm quan trọng của bảo hiểm trong đời sống hiện đại, mỗi người nên đọc kỹ hợp đồng, nắm rõ điều khoản loại trừ và quy định về bồi thường để chủ động hơn trong việc bảo vệ tài chính cho bản thân và gia đình.
