GS.TS. Nguyễn Văn Khang - Nhà khoa học uy tín, nhiều trăn trở với sự phát triển tiếng Trung
GS.TS. Nguyễn Văn Khang là một trong những học giả đầu ngành về Ngôn ngữ học tại Việt Nam. Ông hiện giữ vai trò Chủ tịch Phân hội Giảng dạy và Nghiên cứu tiếng Trung Quốc - Hội ngôn ngữ học Việt Nam, đồng thời từng nhiều năm là Tổng Biên tập Tạp chí Ngôn ngữ & Đời sống. Với hơn bốn thập kỷ nghiên cứu, giảng dạy và tham gia thẩm định các công trình khoa học, Giáo sư là một trong những tiếng nói học thuật có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực đào tạo ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Trung.
Trong phát biểu tại sự kiện “Lễ tổng kết và ra mắt Tập san khoa học số 1 của Viện Nghiên cứu Ứng dụng Ngôn ngữ Bác Nhã” ngày 14/9 vừa qua, GS.TS. Nguyễn Văn Khang đã nhấn mạnh khái niệm “thị trường ngôn ngữ”- cách tiếp cận cho rằng đào tạo ngoại ngữ phải gắn liền với cung - cầu xã hội. Giáo sư cũng chỉ ra rằng tiếng Trung đang có sự phát triển mạnh mẽ chưa từng có ở Việt Nam, kéo theo nhu cầu về chất lượng đào tạo ngày càng cao.
Điều khiến Giáo sư trăn trở chính là sự thiếu vắng những nghiên cứu định lượng cụ thể cho chương trình đào tạo ngắn hạn: người học cần bao nhiêu từ vựng, mô hình câu, cấu trúc cú pháp để đạt được năng lực sử dụng tối thiểu trong một khoảng thời gian nhất định. Theo ông, việc xác định chuẩn năng lực rõ ràng sẽ giúp giảng dạy hiệu quả và thiết kế giáo trình sát thực hơn.
Bên cạnh đó, Giáo sư cũng đề cao việc bản địa hóa giáo trình tiếng Trung, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào sách nhập từ Trung Quốc. Ông cho rằng cần có học liệu phù hợp với bối cảnh Việt Nam, đặc biệt trong các ngành nghề có nhu cầu cao như du lịch, thương mại, dịch vụ. Những quan điểm này cho thấy tầm nhìn của một học giả không chỉ gắn bó với lý thuyết mà còn luôn hướng đến ứng dụng thực tiễn, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ tại Việt Nam.
Lời khen và định hướng của GS.TS. Nguyễn Văn Khang cho Tập san khoa học của Viện Bác Nhã
GS.TS. Nguyễn Văn Khang tại khu trưng bày Tập san khoa học số 1 “Nghiên cứu dạy - học tiếng Trung Quốc”
Bày tỏ niềm vui trước sự trưởng thành nhanh chóng của Viện Nghiên cứu Ứng dụng Ngôn ngữ Bác Nhã chỉ sau hai năm thành lập, GS.TS. Nguyễn Văn Khang khẳng định việc ra mắt Tập san khoa học Số 1 là một thành quả đáng khích lệ. Ông nhấn mạnh, đây không chỉ là nơi tập hợp các công trình nghiên cứu, mà còn là diễn đàn học thuật quan trọng cho các giảng viên, nghiên cứu sinh, học viên cao học công bố kết quả, tích lũy điểm công trình và phát triển học thuật.
GS.TS. Nguyễn Văn Khang cũng cho rằng, nếu kiên trì thực hiện nghiêm túc, trong vòng 1-2 năm tới, Tập san hoàn toàn có thể được xét tính điểm công trình, tạo lợi thế lớn cho đội ngũ nghiên cứu tiếng Trung tại Việt Nam.
Ngoài ra, Giáo sư còn đề xuất Viện cân nhắc việc đổi tên thành “tạp chí” hoặc một định danh phù hợp hơn sẽ mở ra cơ hội lớn cho tác giả, đặc biệt là các giảng viên trẻ đang trên con đường phấn đấu học hàm, học vị.
GS.TS. Nguyễn Văn Khang và Hội đồng Khoa học của Viện Bác Nhã
Kết thúc bài phát biểu, GS.TS. Nguyễn Văn Khang bày tỏ sự tin tưởng: với đội ngũ nghiên cứu trẻ và định hướng đúng đắn, Viện Bác Nhã có thể phát triển đồng thời cả hai trục của ngôn ngữ học ứng dụng thụ đắc ngôn ngữ và giáo học pháp để vừa giữ bản sắc riêng, vừa hội nhập quốc tế.
Tập san Khoa học số 1 - Bước tiến quan trọng của Viện Bác Nhã
GS.TS. Nguyễn Văn Khang cùng các khách mời, các chuyên gia đầu ngành Hán Ngữ tại sự kiện
Viện Bác Nhã thành lập tháng 12/2023, trực thuộc hệ sinh thái giáo dục TMEDU. Sau gần hai năm, Viện ghi nhận một số kết quả:
● Học thuật: Thành lập Hội đồng Khoa học với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành như PGS. TS Nguyễn Hoàng Anh, PGS. TS. Cầm Tú Tài, PGS. TS. Lưu Hớn Vũ, TS. Nguyễn Phước Lộc, TS. Trần Thị Hoàng Anh, TS. Đỗ Hồng Thanh…. ; Đặc biệt, Viện nhận được sự dẫn dắt và định hướng từ GS.TS Nguyễn Văn Khang với vai trò Cố vấn cao cấp của HĐKH.
● Công trình khoa học: Ra mắt tập san số 1; tổ chức hàng chục hội thảo, tọa đàm, chuỗi chuyên đề và hàng trăm buổi tập huấn miễn phí, thu hút hàng nghìn lượt tham gia.
● Giáo trình - học liệu: Phát triển hệ thống Hán ngữ Thanhmaihsk; Triển khai bộ giải pháp Hán ngữ M-Sutong; Áp dụng công cụ đánh giá giáo viên 5 sao quản lý chất lượng đào tạo; Hoàn thiện hệ thống học liệu e-learning và trực tiếp đào tạo hàng trăm sinh viên cao đẳng, hiện đã có gần 50 cử nhân trong đó có 80% tốt nghiệp loại giỏi.
● Giảng dạy: Liên tục cập nhật phương pháp mới, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và mở rộng hệ sinh thái học liệu cho người học, chắp cánh ước mơ cho gần chục nghìn lượt học viên tiếng Trung ngắn hạn.
Trong năm 2025, một trong những thành quả nổi bật của Viện chính là Tập san Khoa học “Nghiên cứu dạy - học tiếng Trung Quốc” số 1, gồm 13 công trình nghiên cứu được chọn lọc, xoay quanh bốn chủ đề chính:
● Chuẩn hóa năng lực giáo viên - Nền tảng cho giáo dục Hán ngữ tương lai
● Tiếng Trung cho người Việt - Khắc phục khó khăn, nắm bắt hiệu quả
● Đổi mới phương pháp - Tối đa hóa hiệu quả dạy và khai thác tiềm năng người học
● Giải mã yếu tố ngôn ngữ - Làm chủ tiếng Trung từ căn bản
Những chia sẻ của GS.TS. Nguyễn Văn Khang tại Lễ ra mắt Tập san Số 1 không chỉ là lời chúc mừng, mà còn là kim chỉ nam để Viện Nghiên cứu Ứng dụng Ngôn ngữ Bác Nhã tiếp tục hoàn thiện định hướng nghiên cứu ứng dụng. Với sự đồng hành của các học giả uy tín, Tập san hứa hẹn sẽ trở thành địa chỉ học thuật tin cậy, góp phần thúc đẩy nghiên cứu và giảng dạy tiếng Trung Quốc tại Việt Nam trong giai đoạn mới.
