Hội đồng trường từ kỳ vọng đến thực tiễn
Hội đồng trường được xác định là một thiết chế quản trị nhằm thực hiện quyền đại diện sở hữu nhà trường, giám sát hoạt động và định hướng chiến lược phát triển. Ở mỗi cấp học, vai trò của hội đồng trường được xác lập theo đặc thù riêng.
Tại các trường mầm non và phổ thông công lập, hội đồng trường có chức năng quyết định phương hướng hoạt động, huy động và giám sát nguồn lực, bảo đảm kết nối giữa nhà trường với xã hội và cộng đồng.
Thành phần hội đồng bao gồm đại diện của nhiều bên như cấp ủy, công đoàn, tổ chuyên môn, chính quyền địa phương, cha mẹ học sinh... Tuy nhiên, nhiều địa phương phản ánh, hội đồng trường phần lớn chỉ hoạt động theo hình thức, vai trò mờ nhạt và chồng chéo với chức năng của hiệu trưởng hay tổ chức Đảng.
Còn bậc đại học, hội đồng trường từng được kỳ vọng là tổ chức quản trị nhà trường, thực hiện quyền đại diện sở hữu của nhà trường và các bên có lợi ích liên quan, đóng vai trò then chốt trong việc hoạch định chính sách và chiến lược phát triển của trường.
Mô hình này được thiết kế để thực hiện quyền tự chủ, tách bạch giữa lãnh đạo chính trị và điều hành hành chính, giúp giảm tập trung quyền lực vào hiệu trưởng.
Thực tế, tại nhiều trường đại học, cao đẳng công lập, hội đồng trường lại trở thành điểm nghẽn trong quản trị.
Tiến sĩ Đặng Nguyên Mạnh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Thái Bình (tỉnh Hưng Yên) cho rằng việc vận hành song song giữa Đảng ủy, ban giám hiệu và hội đồng trường khiến chu trình ra quyết định bị ảnh hưởng.
Tiến sĩ Đặng Nguyên Mạnh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Thái Bình (tỉnh Hưng Yên).
Bước chuyển mình mạnh mẽ trong quản trị giáo dục
Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đưa ra chủ trương cụ thể: Không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập (trừ các trường có thỏa thuận quốc tế), đồng thời thực hiện mô hình bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu nhà trường.
Với cấp đại học, cao đẳng mô hình này được đánh giá là giúp rút ngắn chu trình quyết định, tạo sự thống nhất trong lãnh đạo và vận hành hiệu quả hơn.
Tiến sĩ Đặng Nguyên Mạnh nhận định, đây là định hướng quan trọng, đặt trọng tâm vào đổi mới tư duy quản trị, nâng cao hiệu quả lãnh đạo trực tiếp của tổ chức Đảng.
Trong bối cảnh hệ thống chính trị đang hướng tới sự tinh gọn, hiệu lực, việc không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục trong đó có các cơ sở giáo dục nghề nghiệp giúp tập trung quyền hạn và trách nhiệm, rút ngắn quy trình quyết định, tạo điều kiện linh hoạt trong hoạch định chiến lược, quản lý nhân sự và tài chính, đồng thời tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm giải trình.
Việc bỏ hội đồng trường giúp tiết kiệm chi phí vận hành, giảm áp lực nhân sự và tạo điều kiện để hiệu trưởng tập trung điều hành chuyên môn. Các hoạt động của nhà trường vẫn được giám sát thông qua chi bộ Đảng, ban đại diện phụ huynh, công đoàn và các tổ chức xã hội khác.
Tiến sĩ Mạnh cũng cho rằng tập thể lãnh đạo nhà trường, nhất là người đứng đầu, cần cụ thể hoá tinh thần của Nghị quyết bằng những hành động thiết thực như tăng cường tự chủ toàn diện; đổi mới phương thức quản trị theo hướng hiện đại, kiến tạo; phát triển đội ngũ nhà giáo gắn với chính sách đãi ngộ; chủ động liên kết doanh nghiệp, hợp tác xã hội để nâng cao chất lượng đào tạo.
“Mục tiêu là xây dựng cơ sở giáo dục theo hướng mở, liên thông, bình đẳng, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phù hợp định hướng phát triển bền vững mà Nghị quyết 71 đã xác lập”, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Thái Bình nhấn mạnh.
