Xác định đúng đắn vai trò của AI
Thực hiện chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, đào tạo, Nghị quyết 71 nhấn mạnh việc xây dựng chiến lược dữ liệu phục vụ cho chuyển đổi số và phát triển nền tảng giáo dục quốc gia ứng dụng trí tuệ nhân tạo có kiểm soát. Bố trí đủ nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ để đẩy nhanh chuyển đổi số, phổ cập và ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong quản lý, tổ chức hoạt động giáo dục, đào tạo ở tất cả các cấp học trên phạm vi cả nước.
Đồng thời, xây dựng các nền tảng giáo dục thông minh, sách giáo khoa, giáo trình thông minh; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo trong đổi mới phương pháp dạy và học, kiểm tra, đánh giá; thúc đẩy ứng dụng các mô hình giáo dục số, giáo dục trí tuệ nhân tạo, quản trị giáo dục thông minh, trường học số, lớp học thông minh. Phát triển hệ thống thông tin giáo dục, nhân lực quốc gia kết nối liên thông với hệ thống thông tin thị trường lao động, việc làm và tích hợp thông tin khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của các cơ sở giáo dục.
Nâng cao chuẩn năng lực số và trí tuệ nhân tạo cho người học và đội ngũ nhà giáo ở tất cả các cấp học, đưa vào chương trình giáo dục gắn với thúc đẩy các hoạt động sáng tạo, trải nghiệm. Có chính sách khuyến khích, huy động các doanh nghiệp, cơ sở giáo dục đại học tham gia bồi dưỡng, đào tạo giáo viên, người học về năng lực số, trí tuệ nhân tạo.
Dưới góc nhìn của nhà nghiên cứu, nhà giáo ngành Khoa học máy tính, ThS Huỳnh Ngọc Thái Anh - Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Cần Thơ cho rằng, Nghị quyết 71 đã xác định đúng đắn vai trò của AI. Đây không chỉ là công cụ mà còn là năng lực cốt lõi cho người học, người nghiên cứu.
Theo ThS Huỳnh Ngọc Thái Anh, để triển khai hiệu quả mục tiêu này, Việt Nam cần có một khung năng lực AI quốc gia cho học sinh, sinh viên theo từng cấp. Khung năng lực này nên bám sát các chuẩn quốc tế như AI4K12, hay khung năng lực AI của UNESCO, DigComp 2... để có thể đo lường được.
Khi được triển khai đồng bộ, khung năng lực quốc gia về AI sẽ giúp học sinh có một lộ trình học tập rõ ràng: Hiểu nguyên lý, sử dụng công cụ, tạo ra sản phẩm với AI; cùng đó là các định hướng sớm về đạo đức AI, để người học tiếp cận và thành như một thói quen.
“Xây dựng một khung năng lực AI quốc gia, thúc đẩy nghiên cứu gắn liền với thực tiễn và đảm bảo sự minh bạch trong học thuật, sẽ là chìa khóa để hiện thực hóa tầm nhìn trong Nghị quyết 71”, Ths Thái Anh chia sẻ.
Tinh thần giáo dục số lan tỏa mạnh mẽ trong từng bài học với cô, trò Trường THPT Tức Tranh (Thái Nguyên).
Động lực từ chuyển đổi số toàn diện
Định hướng chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong Nghị quyết 71 được ngành Giáo dục Thái Nguyên đón nhận, triển khai một cách đồng bộ, đem lại những chuyển động tích cực, mở ra kỳ vọng về những bước phát triển mới trong chất lượng giáo dục của địa phương.
Mục tiêu năm 2025, Thái Nguyên hoàn thiện nền tảng dạy học trực tuyến, kho học liệu số; năm 2026 có 100% trường học có hạ tầng số đạt chuẩn; năm 2027 đạt mức độ 3 trong đánh giá chuyển đổi số; tầm nhìn đến năm 2030 giáo dục số hóa toàn diện.
Được tạo động lực từ Nghị quyết 71, ngành Giáo dục Thái Nguyên xác định chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ dừng ở ứng dụng công nghệ, mà quan trọng hơn nằm ở thay đổi tư duy, đổi mới phương pháp, nâng cao năng lực số cho từng giáo viên, học sinh và toàn bộ hệ thống quản lý giáo dục.
Ông Nguyễn Ngọc Tuân - Giám đốc Sở GD&ĐT Thái Nguyên nhấn mạnh, chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà còn là nhu cầu tất yếu, động lực then chốt để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục. Chuyển đổi số không đơn thuần dừng ở ứng dụng công nghệ, mà quan trọng hơn là thay đổi tư duy, đổi mới phương pháp, nâng cao năng lực số cho từng giáo viên, học sinh và toàn bộ hệ thống quản lý giáo dục.
Từ nhận thức này, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo vào dạy học trong các cơ sở giáo dục trên địa bàn được triển khai sâu rộng. Tại nhiều trường, giáo viên chủ động tích hợp công nghệ thông tin, sử dụng phần mềm trình chiếu, kết hợp các phần mềm mô phỏng, thí nghiệm ảo, AI, giúp hiệu quả dạy học được nâng cao.
Hoạt động giáo dục kết nối được triển khai tích cực, tạo môi trường học tập gắn kết người học, giáo viên giữa các trường trong và ngoài địa bàn thông qua hệ thống trực tuyến, giúp thúc đẩy hợp tác giữa các nhà trường để cùng chia sẻ, trao đổi và nâng cao chất lượng giáo dục.
Tại Trường Tiểu học Thanh Ninh (xã Kha Sơn, tỉnh Thái Nguyên), nhờ được trang bị đầy đủ máy tính kết nối Internet, tivi, máy chiếu cho các lớp học và phòng chức năng, việc triển khai học bạ số, giáo án điện tử, ứng dụng AI và sử dụng OLM trong giảng dạy diễn ra thuận lợi, giáo viên luôn nhập cuộc với tinh thần sẵn sàng.
Bà Vũ Thị Phương - Hiệu trưởng nhà trường cho rằng, định hướng của Nghị quyết 71 rất quan trọng, tác động sâu sắc đến nhận thức cho cán bộ giáo viên nhà trường trong chuyển đổi số, giúp tinh thần và quyết tâm bắt nhịp với công nghệ trở nên tích cực hơn.
Tại Trường THPT Tức Tranh (tỉnh Thái Nguyên), nhà trường xác định hạ tầng số là nền tảng của chuyển đổi số, nên ưu tiên đầu tư trang thiết bị công nghệ. Thư viện số được đưa vào hoạt động, giúp giáo viên và học sinh truy cập tài liệu, đề thi, giáo án, video bài giảng mọi lúc, mọi nơi. Nhiều giáo viên chủ động học AI, chia sẻ kiến thức với đồng nghiệp, tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu và từng bước ứng dụng công nghệ vào bài giảng hằng ngày.
Cô Đào Thị Thuận - giáo viên môn Ngữ văn chia sẻ, thực hiện định hướng đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện theo Nghị quyết 71, chúng tôi càng nhận thức rõ hơn trách nhiệm của mình: Đổi mới không chỉ là yêu cầu thời đại mà còn là khát vọng tự thân, của mỗi nhà giáo, để vươn tới một nền giáo dục thực chất, nhân văn và hiện đại.
Bà Nguyễn Thị Hòa - Hiệu trưởng Trường THPT Tức Tranh nhấn mạnh, từ định hướng của Nghị quyết 71, cán bộ, giáo viên và học sinh đã có thêm nguồn cảm hứng, tạo không khí làm việc, học tập tích cực, hiệu quả, hình thành một chuyển động lớn trong toàn trường.
Là một trường vùng sâu, xa tại Đặc khu Phú Quốc (An Giang), Trường Tiểu học - THCS Bãi Thơm đã chủ động triển khai chuyển đổi số với nhiều sáng tạo, từ lồng ghép giáo dục đạo đức số đến ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các nền tảng công nghệ vào giảng dạy.
Bà Lê Thị Bích Phượng - Phó Hiệu trưởng nhà trường nhận định, chuyển đổi số và ứng dụng AI trong giáo dục là xu thế tất yếu. Nghị quyết 71 đã mở ra định hướng chiến lược, nhưng thành công phụ thuộc vào sự chủ động, sáng tạo và nỗ lực của từng nhà trường, từng giáo viên trong thực tiễn triển khai.
Trường Tiểu học - THCS Bãi Thơm có 3 điểm trường cách nhau hơn 7km và còn nhiều khó khăn đến từ hạ tầng, nhân lực. Số lượng phòng máy, thiết bị còn hạn chế. Phần lớn máy tính đã cũ, cấu hình không đáp ứng yêu cầu, đường truyền Internet yếu khiến nhiều tiết học ứng dụng công nghệ chưa đạt hiệu quả như mong đợi.
Dù đội ngũ giáo viên đã tích cực tham gia tập huấn và sử dụng nhiều công cụ hỗ trợ, họ vẫn gặp không ít trở ngại do khối lượng công việc dày đặc, nhiều người phải dạy chéo môn. Đặc biệt, một số học sinh không có thiết bị thông minh cá nhân, giáo viên buộc phải cho mượn máy tính hoặc điện thoại của mình để hỗ trợ các em.
Bà Lê Thị Bích Phượng cho rằng, để khắc phục tình trạng này, nhà trường cần được bổ sung biên chế để giảm tải áp lực cho giáo viên; đồng thời đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất từ phòng máy, máy chiếu, bảng tương tác đến hệ thống Internet ổn định. Giáo viên rất cần sự hỗ trợ từ chính sách để có thời gian học hỏi, nghiên cứu các công cụ mới.
Nhiều ý kiến cho rằng, để Nghị quyết 71 đi vào thực tiễn, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Theo đó, tập trung đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho giáo viên và cán bộ quản lý; đầu tư hạ tầng công nghệ, bảo đảm hệ thống mạng, thiết bị, phần mềm đồng bộ, an toàn, dễ sử dụng. Đặc biệt, cần sớm ban hành khung hướng dẫn ứng dụng AI trong chương trình giáo dục phổ thông để AI thật sự trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả trong giáo dục.
