Nghị quyết 71 mở ra cơ hội nâng tầm nền giáo dục Việt Nam

.t1 { text-align: justify; }

Ngày 22/8, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Khẳng định vai trò của trường tư thục

- Thưa bà, Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW (gọi tắt là Nghị quyết 71) về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Bà đánh giá như thế nào về ý nghĩa của Nghị quyết với sự phát triển của giáo dục Việt Nam?

Nghị quyết 71 là một văn kiện hết sức quan trọng, tiếp nối Nghị quyết Trung ương 8 và Kết luận 91 nhưng đã được nâng lên một tầm cao mới. Đây không chỉ là định hướng phát triển và hội nhập mà còn mang tính chất đột phá.

Đột phá, theo tôi, trước hết gắn liền với yêu cầu chuyển đổi số và đổi mới công nghệ trong giáo dục. Trong bối cảnh công nghệ và trí tuệ nhân tạo phát triển như vũ bão, nếu không tạo ra những bước đột phá thì giáo dục Việt Nam sẽ có nguy cơ bị chững lại so với thế giới. Ngược lại, chỉ khi dám đột phá mạnh mẽ, chúng ta mới có thể tạo ra những bước nhảy vọt, rút ngắn khoảng cách và từng bước vươn lên.

Khi nền giáo dục toàn cầu không ngừng tiến về phía trước, Việt Nam càng cần sự bứt phá để thực hiện được mục tiêu mà Tổng Bí thư đã nêu: Đưa nền giáo dục nước ta nằm trong tốp 20 thế giới. Muốn vậy, Nghị quyết 71 đòi hỏi chúng ta phải hành động quyết liệt, sung sức và bắt kịp xu thế phát triển toàn cầu.

- Trong quá trình xây dựng đề án dự thảo Nghị quyết 71, cá nhân bà, đại diện cho Trường Nguyễn Siêu đã được mời đóng góp ý kiến rất nhiều. Vậy bà có thể chia sẻ một số những đóng góp nổi bật cho Nghị quyết 71 không, thưa bà?

Trong quá trình góp ý cho dự thảo Nghị quyết 71, Trường Nguyễn Siêu tập trung vào một số nội dung chính, gắn với các trụ cột chính sách, trong đó nổi bật là vấn đề phát triển giáo dục tư nhân.

Bên cạnh giáo dục công lập giữ vai trò nòng cốt, các cơ sở giáo dục tư thục cũng đã và đang trở thành thành tố quan trọng, góp phần tạo nên những đổi mới và đột phá theo tư duy mới.

Thực tế, nhiều chương trình quốc tế, nhiều mô hình tiên tiến đã được áp dụng trước hết ở các trường tư thục nhờ cơ chế tự chủ và khát khao đổi mới. Đây là minh chứng rõ ràng cho vai trò tiên phong của một bộ phận trường tư trong tiến trình cải cách giáo dục.

Để giáo dục tư thục phát triển bền vững thì rất cần cơ chế, chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, đặc biệt là về đất đai và cơ sở vật chất. Ở nhiều quốc gia, giáo dục đã trở thành một “ngành công nghiệp không khói”, đóng góp mạnh mẽ cho kinh tế – xã hội.

Việt Nam vốn là một đất nước hiếu học, vì vậy, ngoài hệ thống giáo dục công lập, không có lý do gì chúng ta không thể xây dựng những trường tư thục lâu đời, uy tín, trở thành niềm tự hào và biểu tượng quốc gia.

Khó khăn lớn nhất hiện nay của các trường tư không phải nằm ở nguồn lực nhân sự hay năng lực quản trị, mà chính là vấn đề cơ sở vật chất, đặc biệt là đất đai. Vì vậy, chúng tôi kiến nghị hai giải pháp:

Một là: cần có chính sách giảm, miễn thuế đất đối với cơ sở giáo dục tư thục.

Hai là: cho phép các trường tư được thuê, sử dụng các cơ sở công lập dôi dư để đầu tư, nâng cấp thành những ngôi trường đạt chuẩn quốc tế.

Và Nghị quyết 71 đã quy định rất rõ về các vấn đề này, mở ra hành lang pháp lý để hiện thực hóa những điều này. Nếu được triển khai quyết liệt, đây sẽ là bước đột phá giúp giáo dục ngoài công lập phát triển đúng với tiềm năng, đồng thời góp phần thúc đẩy nền giáo dục Việt Nam tiến nhanh hơn trên con đường hội nhập.

Quyết sách mang tính chiến lược

- Theo bà, những điểm đột phá trong Nghị quyết 71 với giáo dục ngoài công lập là gì? Những điểm đột phá đó sẽ tác động như thế nào đến sự phát triển của hệ thống giáo dục ngoài công lập Việt Nam?

Nghị quyết 71 thực sự đã mở ra rất nhiều cơ hội và sự hỗ trợ thuận lợi cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập. Đây là lần đầu tiên, một nghị quyết của Bộ Chính trị dành riêng những quy định, chính sách cụ thể cho khu vực giáo dục tư thục. Đặc biệt, tại Điều 6, Nghị quyết đã khẳng định rõ ràng: “Giáo dục ngoài công lập là thành phần quan trọng cấu thành hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là sự thay đổi mang tính lịch sử.

Điểm đột phá tiếp theo là việc mở ra hành lang để phát triển những mô hình đào tạo mới, với cơ sở hạ tầng và điều kiện vận hành phù hợp. Nhờ đó, các trường ngoài công lập sẽ có thêm cơ hội đầu tư, đổi mới, và triển khai nhiều mô hình giáo dục tiên tiến, đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của xã hội.

Tôi tin rằng, với nền tảng mà Nghị quyết 71 tạo ra, hệ thống giáo dục ngoài công lập Việt Nam sẽ có điều kiện phát triển mạnh mẽ hơn, vừa song hành vừa bổ trợ cho giáo dục công lập, góp phần hình thành một nền giáo dục toàn diện, đa dạng và cạnh tranh hơn trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

- Là Hiệu trưởng một trường tư thục với truyền thống gần 35 năm phát triển, với kinh nghiệm của Trường Nguyễn Siêu, theo bà, để các cơ sở giáo dục ngoài công lập phát triển đúng định hướng mà Nghị quyết 71 đề ra, cần tập trung vào những giải pháp then chốt nào?

Theo tôi, cần một hệ thống quản lý chất lượng chặt chẽ với các trường tư thục. Điều này giúp tránh tình trạng phát triển tự phát, dẫn đến một bức tranh giáo dục tư thục lộn xộn, “nhà ngói cũng như nhà tranh”. Đồng thời, cần có sự phân loại và định nghĩa rõ ràng về các loại hình trường tư, để học sinh và phụ huynh có thể xóa bỏ định kiến lâu nay rằng “học công lập tốt hơn tư thục”, hoặc “trượt trường công mới học trường tư”.

Cụ thể, cần phân định rõ ràng mô hình đầu tư: một trường do cá nhân thành lập, do tổ chức trong nước phát triển, hay do quỹ đầu tư nước ngoài quản lý – bởi mỗi loại hình sẽ có đặc thù và định hướng khác nhau. Bên cạnh đó, cũng nên có quy định minh bạch để phân loại các trường tư thục: Trường chất lượng cao của Việt Nam chỉ dạy một chương trình quốc tế; Trường song ngữ; Và trường quốc tế hoàn toàn.

Việc có định nghĩa và tiêu chí rõ ràng sẽ giúp hình thành hệ thống tên gọi thống nhất, giúp phụ huynh hiểu đúng, lựa chọn đúng, đồng thời tạo ra bức tranh giáo dục ngoài công lập minh bạch hơn.

Cuối cùng, tôi cho rằng cần xây dựng tiêu chí xếp hạng các trường ngoài công lập. Khi có hệ thống đánh giá khách quan, xã hội sẽ nhìn nhận đúng, phụ huynh tin tưởng hơn, và quan trọng là xóa bỏ dần định kiến “trường tư là lựa chọn thứ yếu”. Đây cũng chính là cách để giáo dục ngoài công lập khẳng định vị thế và phát triển bền vững.

Tận dụng cơ hội để phát triển

-Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã có rất nhiều chính sách được đánh giá là “chưa từng có” cho giáo dục, như miễn học phí cho tất cả học sinh phổ thông các cấp, dạy học 2 buổi/ngày miễn phí bậc tiểu học và trung học cơ sở với định hướng giáo dục toàn diện, xây dựng trường nội trú liên cấp cho vùng biên giới…. và mới đây nhất là Nghị quyết 71. Theo bà, ngành giáo dục cần làm gì để tận dụng cơ hội này?

Tất cả các quốc gia phát triển đều coi giáo dục là ưu tiên hàng đầu. Giáo dục thay đổi tức là thay đổi từ cái gốc – để từ đó hình thành những công dân thế kỷ mới, có đủ năng lực hội nhập và cạnh tranh toàn cầu. Ngược lại, nếu giáo dục không thay đổi, chúng ta sẽ không thể có được thế hệ công dân toàn cầu như mong muốn. Tôi cho rằng có 3 vấn đề mà chúng ta có thể thay đổi:

Thứ nhất, sự thay đổi cần bắt đầu từ cấp học mầm non. Chúng ta có thể đưa giáo dục song ngữ vào từ 3 tuổi, hình thành nền tảng hội nhập sớm.

Thứ hai, thay đổi nhận thức của các bậc cha mẹ học sinh về giáo dục.

Thứ ba, cần có chính sách hấp dẫn hơn để thu hút nhân tài tham gia vào ngành sư phạm, bởi muốn đổi mới giáo dục thì trước hết phải có những thầy cô giỏi. Thực tế hiện nay, số học sinh giỏi lựa chọn ngành sư phạm còn ít, vì vậy phải có chính sách đủ sức để khuyến khích.

Bên cạnh đó, cần có cơ chế linh hoạt hơn về bằng cấp và chứng chỉ. Ở nhiều nước, những chuyên gia giỏi chỉ cần bổ sung chứng chỉ sư phạm quốc tế là có thể giảng dạy. Việt Nam cũng nên mở rộng cơ chế, cho phép những người có chứng chỉ sư phạm quốc tế được hành nghề tại Việt Nam, thay vì bắt buộc phải tốt nghiệp sư phạm trong nước.

Điều này sẽ giúp chúng ta thu hút thêm nhiều nhân tài, nhất là du học sinh Việt Nam trở về cống hiến cho quê hương. Từ đó, chúng ta sẽ tận dụng được cơ hội lịch sử mà Đảng, Nhà nước đang tạo ra cho ngành giáo dục, biến những chính sách ưu việt thành động lực thực sự để nâng tầm nền giáo dục Việt Nam.

- Xin trân trọng cảm ơn bà về cuộc trao đổi!