Malaysia, Indonesia nên cắp sách học Nhật Bản

Tuyển Nhật Bản đã tiến bộ.

Đó là lời tuyên bố đanh thép: bóng đá Nhật Bản không còn là câu chuyện cổ tích của châu Á, mà là hình mẫu của một nền bóng đá được kiến thiết bằng tầm nhìn và trí tuệ.

Một chiến thắng, một thông điệp

Trong quá khứ, khi nghe đến cặp đấu Nhật Bản-Brazil, người hâm mộ thường nghĩ đến một cuộc so tài chênh lệch. Nhưng hôm 14/10 ở Tokyo, kịch bản đã đảo chiều. “Samurai Xanh” bị dẫn 0-2, nhưng chỉ trong 20 phút hiệp hai, Minamino, Nakamura và Ueda liên tiếp lập công, hoàn tất màn ngược dòng 3-2 trước đội tuyển từng năm lần vô địch thế giới.

Không còn là may mắn hay hiện tượng nhất thời - đó là thành quả của ba thập kỷ phát triển có chiến lược.

Từ sau khi thành lập J.League năm 1992, Nhật Bản xác định họ không thể “mua” thành công bằng tiền, mà phải xây dựng nó bằng hệ thống: chuyên nghiệp hóa CLB, đầu tư học viện, nâng chuẩn huấn luyện viên, và kiên định với triết lý “người Nhật vì bóng đá Nhật”. Khi nhiều nền bóng đá châu Á vẫn trông chờ vào cầu thủ nhập tịch để vá lỗ hổng, Nhật Bản lại đặt niềm tin vào nội lực - và họ đã chứng minh lựa chọn đó đúng.

Trước Brazil, Nhật Bản không chơi như đội cửa dưới. Họ pressing dũng mãnh, giữ cấu trúc chặt chẽ, phối hợp ăn ý và duy trì cường độ như một đội châu Âu. Họ không bị choáng ngợp bởi màu áo vàng huyền thoại, mà thi đấu với tâm thế ngang hàng. Đáng sợ nhất: họ tin rằng mình xứng đáng thắng.

Trong 90 phút ấy, Nhật Bản đã không chỉ đánh bại Brazil - họ đánh bại cả mặc định của thế giới về khoảng cách giữa châu Á và phần còn lại.

Chiến thắng trước Brazil gần đây không phải tự nhiên mà tới.

Nếu có một bí quyết cho sự trỗi dậy của bóng đá Nhật, thì đó là sự kiên định và kỷ luật. Thế hệ cầu thủ của thập niên 1990 và 2000 - từ Nakata, Ono, đến Honda - đặt nền móng cho tham vọng vươn tầm thế giới. Còn các thế hệ sau, được nuôi dưỡng bởi J.League, là kết quả của một chuỗi giá trị liên tục, nơi đào tạo trẻ, khoa học thể thao và triết lý chơi bóng gắn kết với nhau như một dây chuyền sản xuất hoàn chỉnh.

Cầu thủ Nhật được rèn từ nhỏ không chỉ kỹ năng mà cả ý thức chiến thuật, thái độ tập luyện và tinh thần tập thể. Họ hiểu rằng muốn chơi bóng ở châu Âu, phải làm việc như người châu Âu - nhưng vẫn giữ bản sắc Á Đông về sự khiêm nhường và tinh tế.

Ngày nay, danh sách tuyển Nhật là minh chứng rõ nhất: Endo ở Liverpool, Kamada tại Crystal Palace, Mitoma rực sáng ở Premier League, Doan tại Bundesliga, Kubo tỏa sáng ở La Liga. Họ không còn là “người Nhật lạ lẫm ở châu Âu”, mà là những trụ cột ở các CLB hàng đầu.

J.League cũng đã “Âu hóa” cả về thể chất lẫn tư duy chiến thuật. Các CLB Nhật hợp tác với nhiều học viện châu Âu, từ đó mở lối cho cầu thủ trẻ ra nước ngoài sớm. Chính sự chuẩn bị ấy giúp họ không bị sốc văn hóa hay hụt hơi khi sang châu Âu, trái lại, còn trưởng thành nhanh hơn.

Cũng nhờ đó, Nhật Bản trở thành nền bóng đá có chiều sâu bậc nhất châu Á. Họ có thể thay nửa đội hình mà vẫn duy trì sức mạnh ở các giải đấu khu vực. Trong khi nhiều đội châu Á phụ thuộc vào vài ngôi sao, Nhật sở hữu cả một hệ sinh thái cầu thủ, HLV và chuyên gia thể lực hoạt động đồng bộ.

Khi châu Á nhìn sang Nhật Bản

Tác động của Nhật Bản đã lan tỏa ra khắp châu Á. Hàn Quốc, Saudi Arabia hay Uzbekistan đều học theo mô hình phát triển có hệ thống: chú trọng học viện, đào tạo HLV, nâng tầm giải quốc nội. Nhưng khoảng cách vẫn tồn tại. Nhật Bản không chỉ đi nhanh hơn, họ còn đi đúng hướng - bền vững và nhất quán.

HLV Hajime Moriyasu đang rất mát tay cùng tuyển Nhật Bản.

Ở World Cup 2022, Nhật từng khiến cả thế giới sững sờ khi đánh bại Đức và Tây Ban Nha để đứng đầu bảng “tử thần”. Và giờ, chỉ ba năm sau, họ lại quật ngã Brazil - đội bóng mà cả châu Á từng xem là “ngọn núi không thể vượt”.

Đây không phải “thế hệ vàng”, mà là một dây chuyền sản xuất vàng. Nhật Bản không tạo ra ngôi sao nhất thời – họ tạo ra một hệ thống không ngừng sinh ra ngôi sao mới.

HLV Hajime Moriyasu hiểu rõ điều đó. Ông không muốn đội tuyển mình chỉ dừng lại ở những chiến thắng đáng nhớ, mà đặt mục tiêu “vô địch World Cup 2026” - một tuyên bố táo bạo nhưng đầy cơ sở.

Với ông, thành công không đến từ phép màu hay may mắn, mà từ sự tiến bộ từng bước, giữ tinh thần khiêm tốn nhưng không sợ hãi.

Trong khi nhiều nền bóng đá châu Á vẫn loay hoay với vấn đề nhập tịch, quản lý hay tầm nhìn ngắn hạn, Nhật Bản đã vận hành như một cường quốc bóng đá đích thực: có hệ thống từ cơ sở, có giải vô địch nội địa hỗ trợ đội tuyển, có người hâm mộ biết đòi hỏi, và trên hết - có kế hoạch dài hạn.

Nhật Bản không còn “đuổi theo lịch sử” như trước. Họ đang chuẩn bị để viết lại lịch sử. Và chiến thắng trước Brazil chỉ là lời nhắc nhẹ với thế giới: đừng ngạc nhiên nếu một ngày không xa, người nâng cúp vàng World Cup là một đội bóng đến từ châu Á - mang tên Nhật Bản.

Tóm lại, Nhật Bản không đi nhanh hơn vì họ may mắn hơn, mà vì họ biết mình đang đi đâu. Khi các quốc gia khác còn mải tìm lối tắt, Nhật kiên nhẫn đi con đường dài. Họ không tìm kiếm sự công nhận - họ xây dựng niềm tin. Và giờ, sau ba thập kỷ kiên định, thế giới buộc phải công nhận: bóng đá Nhật Bản đã trở thành tiêu chuẩn mà cả châu Á phải học theo.