Quy mô gói thầu 1 - 1,5 tỷ USD
Theo đó, VACC đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phân tách riêng hợp phần xây dựng kết cấu hạ tầng với các hợp phần chuyên ngành khác (thông tin, tín hiệu; cấp điện; phương tiện đoàn tàu). Quy mô các gói thầu trong hợp phần xây dựng nên giữ trong khoảng 1-1,5 tỷ USD, đảm bảo năng lực tài chính của các nhà thầu; nghiên cứu cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu trong dự án và áp dụng giảm giá 5%.
Về lựa chọn nhà thầu, VACC kiến nghị tiêu chí lựa chọn là các nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm, từng tham gia các dự án, công trình giao thông có cấp hạng tương đương với cấp hạng tuyến đường sắt tốc độ cao, hoặc có cấp hạng được quy đổi từ tối thiểu 3 công trình ở cấp thấp hơn liền kề.
Về năng lực tài chính nhà thầu, VACC kiến nghị cho phép cộng năng lực tài chính của tất cả các nhà thầu trong liên danh và có thể giảm bớt yêu cầu về năng lực tài chính.
VACC cũng kiến nghị khuyến khích liên danh giữa các nhà thầu trong nước hoặc với nhà thầu nước ngoài nhưng nhà thầu trong nước đóng vai trò là đứng đầu; khuyến khích cộng điểm cho liên danh sử dụng nhà thầu trong nước với tỷ lệ công việc lớn hơn.
Trường hợp các nhà thầu nước ngoài muốn tham gia thì phải liên danh với nhà thầu Việt Nam, trong đó, các nhà thầu Việt Nam phải đảm nhận ít nhất 50% khối lượng công việc. Quy định ưu tiên lao động tại địa phương tối thiểu 70% cũng cần được xem xét.
Do dự án sử dụng quy trình thiết kế kỹ thuật tổng thể và đấu thầu tổng thầu, VACC kiến nghị với Thủ tướng cho phép các nhà thầu tư vấn tham gia các bước nghiên cứu khả thi, thiết kế tổng thể vẫn được tham gia trong liên danh tổng thầu EPC.
VACC cũng kiến nghị cần tăng cường công tác tư vấn giám sát. Mô hình tư vấn giám sát theo hình thức tư vấn nước ngoài liên danh với tư vấn trong nước để thực hiện dự án. Trong quá trình thi công, giám sát thi công phải yêu cầu phía nước ngoài chuyển giao công nghệ thi công cho nhà thầu Việt Nam.
Cần gói tín dụng đặc biệt
Đối với định mức, đơn giá, VACC kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ không sử dụng hệ thống định mức đơn giá hiện nay mà sử dụng hệ thống đơn giá công trình riêng theo phương thức đơn giá tổng hợp hoặc suất đầu tư để xây dựng đơn giá gói thầu; giảm giá 5% nếu chỉ định thầu.
Về nguồn vốn, VACC đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo ngân hàng bố trí một gói tín dụng đặc biệt cho vay các gói thầu thi công dự án với lãi suất ưu đãi (có thể là 5%/năm), đồng thời có cơ chế bảo lãnh thực hiện hợp đồng riêng cho phù hợp với khả năng của các nhà thầu trong nước (thường có vốn nhỏ).
VACC cũng kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét sử dụng mẫu hợp đồng của Hiệp hội kỹ sư tư vấn quốc tế do có yếu tố nước ngoài tham gia dự án; bổ sung thêm các quy định về đơn giá đền bù, giá cấp vật liệu cho dự án... để tránh khó khăn cho nhà thầu, đồng thời kiến nghị làm rõ việc quản lý, khai thác mỏ vật liệu.
VACC kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho triển khai xây dựng đề án nguồn nhân lực để các cơ sở đào tạo tiến hành đào tạo nhân lực cho ngành xây dựng đường sắt, từ thiết kế, thi công đến vận hành, đảm bảo phát triển bền vững và lâu dài; khuyến khích các tổ chức, nhà thầu cấp học bổng và hỗ trợ sinh viên theo học chuyên ngành xây dựng đường sắt và cơ khí.
