Hàng loạt tàu cá Kiên Giang nằm bờ

Ngư dân gặp khó

Toàn tỉnh Kiên Giang hiện có 9.845 tàu cá từ 6m trở lên. Trong đó, tàu cá 15m trở lên đánh bắt xa bờ có gần 4.000 chiếc, sản lượng khai thác bình quân hàng năm khoảng 500.000 tấn. Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Kiên Giang, khảo sát sơ bộ ban đầu có khoảng 600 tàu từ 15m trở lên “chịu cảnh neo đậu” tại bến nhiều tháng nay.

Trước tình trạng trên, ngành chức năng dự kiến năm 2019, sản lượng khai thác đánh bắt thủy sản của tỉnh Kiên Giang giảm 17% so với năm 2018.

Hàng loạt tàu cá ở Kiên Giang nằm bờ ngưng hoạt động

Dù đang vào vụ cá Nam (vụ khai thác chính trong năm), nhưng dọc bờ sông Cái Bé, Cái Lớn và khu Cảng cá Tắc Cậu (cảng cá lớn nhất tỉnh Kiên Giang) có rất nhiều tàu cá neo đậu. Ông Nguyễn Văn Lợi, thương lái phường Vĩnh Thanh Vân (TP Rạch Giá), cho biết: “Mấy tháng nay lượng hải sản thu mua chỉ còn khoảng 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Các loại hải sản đánh bắt được bán giá không cao vì là cá nhỏ, cá dạt; các loại có giá cao như tôm, mực, cá thu… rất ít”.

Theo nhiều chủ tàu, có ra khơi cũng cầm chắc lỗ. Tàu lớn đã vậy, với những tàu có công suất nhỏ, ngư cụ lạc hậu thì càng khó khăn hơn. Nhiều ngư dân có tiếng trong nghề cũng không trụ được, một số hộ đã bán tàu, chuyển nghề.

Ông Nguyễn Văn Diều, ngụ xã Vĩnh Hòa Phú (huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang), bộc bạch: “Gia đình có 9 cặp tàu với công suất 500 - 1.000CV, nhưng từ đầu năm 2019 đến nay, có tới 6 cặp nằm bờ, 3 cặp bám biển cầm chừng”.

Lý do ông Diều đưa ra là nguồn cá suy giảm, giá bán mực cũng giảm, trong khi giá nhiên liệu tăng. Bên cạnh đó, việc thuê người đi biển gặp khó khăn, có khi mới ra cửa biển là họ đã trốn về khiến tàu không thể ra khơi đánh bắt được.

Mỗi chuyến ra khơi 1 tháng cho 1 cặp tàu, chi phí từ nhu yếu phẩm đến nhiên liệu và tiền lương cho 25 ngư phủ khoảng 2 tỷ đồng. Nếu suôn sẻ sẽ thu về khoảng 50 tấn cá, trong đó cá sô (nhiều loại) khoảng 30 tấn, còn lại 20 tấn cá phân (cá nhỏ chế biến thức ăn cho gia súc, gia cầm…) và 2 tấn mực khô. Nếu bán được giá, thu về trên 2 tỷ đồng, chủ tàu có lãi. Ngược lại, coi như chuyến biển thất bại.

Cùng chung số phận là ông Lê Thanh Dũng, ngụ xã Vĩnh Hòa Hiệp (huyện Châu Thành), chủ 6 cặp tàu đánh bắt xa bờ. Nhắc đến chuyện làm ăn trên biển, ông kéo chúng tôi ra sông Cái Bé, chỉ 3 cặp tàu có công suất lớn 500 - 1.000CV đang neo đậu, thở dài: “Từ sau khi tàu cập bến vào trước Tết Nguyên đán 2019 đến nay, chỉ có 3 cặp đi đánh bắt, còn 3 cặp phải “neo” lại vì không có khả năng cho ra khơi”.

Ông Dũng than, việc tàu cá công suất lớn tăng ồ ạt, đánh bắt quanh năm, không theo mùa vụ dẫn đến nguồn lợi thủy sản trong nước bị tận diệt. Đánh bắt theo kiểu mạnh ai nấy làm, trong khi nhà nước không có quy định về thời vụ khai thác, cũng chẳng có hướng dẫn một năm được đánh bắt bao nhiêu ngày, vào mùa nào, vùng biển nào.

Chính vì thế, ngư trường không có thời gian nghỉ ngơi, tái tạo nguồn lợi thủy sản. Ngoài ra, vay ngân hàng đóng mới hoặc nâng cấp tàu cá còn phải trả lãi hàng tháng và những khoản chi phí khác. Đánh bắt không có cá, tôm… thì nợ chồng lên nợ.

Giải pháp để tàu ra khơi

Tàu cá khó khăn khiến các hoạt động hậu cần nghề cá cũng tê liệt, một số cơ sở đã sang bán, đóng cửa, hoặc chuyển sang nghề khác. Ông Nguyễn Văn Lộc Anh (sản xuất nước đá cây tại Cảng cá Tắc Cậu) cho biết, hãng nước đá của ông có công suất 5.000 cây/ngày, giờ giảm còn 40% bởi càng chạy càng thua lỗ. Nguyên nhân do nhiều tàu không đi đánh bắt nên không mua nước đá...

Vấn đề đặt ra là Trung ương và các địa phương có biển cần khẩn trương vào cuộc, khôi phục, tái tạo nguồn lợi thủy sản đang cạn kiệt nghiêm trọng trên ngư trường. Thực hiện đồng bộ các giải pháp giảm đánh bắt ven bờ, xử lý mạnh tay với các hành vi khai thác đánh bắt thủy sản mang tính hủy diệt...

Phía ngân hàng tiếp tục hỗ trợ, đồng hành với ngư dân chứ không để ngư dân làm ăn được thì “hợp tác”, còn gặp khó như hiện nay thì “tự bơi”. Song song đó, cần điều chỉnh giá cả hợp lý như, đầu ra tôm, cá phải cân bằng với nguồn nhiên liệu, chứ không để ngư dân phải chịu điệp khúc “dầu tăng, cá giảm”.

Theo ông Nguyễn Văn Tâm, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Kiên Giang, để tạo điều kiện cho ngư dân ra khơi thì phải có sự tham gia của các ban ngành, trong đó phải đảm bảo về lực lượng lao động. Nhà nước xem xét chính sách khoanh nợ trong thời gian tàu nằm bờ hay tàu khai thác không hiệu quả, không tính lãi suất ngân hàng để bà con vươn khơi bám biển.