 |
| EU kiên quyết cấm các thành viên mua khí đốt Nga. (Nguồn: EPA) |
Ngày 17/6, Ủy ban châu Âu đã đưa ra đề xuất lập pháp nhằm cấm khối 27 thành viên mua khí đốt tự nhiên của Nga - cho dù được cung cấp qua đường ống hay dưới dạng khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG).
Theo kế hoạch, lệnh cấm nhập khẩu khí đốt đường ống và LNG từ Nga sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, với các thời hạn dài hơn cho một số hợp đồng cụ thể.
Các thỏa thuận khí đốt ngắn hạn ký kết trước ngày 17/6/2025 sẽ có thời gian chuyển đổi 1 năm, đến ngày 17/6/2026. Trong khi đó, các hợp đồng dài hạn hiện tại sẽ bị cấm từ ngày 1/1/2028, chấm dứt hoàn toàn việc EU sử dụng khí đốt Nga từ thời điểm này.
| Tin liên quan |
 Thêm một nước châu Âu muốn 'nối lại tình xưa' với khí đốt Nga, EC vẫn kiên định mục tiêu |
Các cảng LNG của EU cũng sẽ dần ngừng cung cấp dịch vụ cho khách hàng Nga, đồng thời các công ty nhập khẩu khí đốt từ Nga phải tiết lộ thông tin hợp đồng với chính quyền EU và các quốc gia thành viên.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tuyên bố: "Nga đã nhiều lần vũ khí hóa nguồn cung cấp năng lượng. Chúng tôi đã thực hiện các bước rõ ràng để 'tắt vòi' khí đốt và chấm dứt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch của Nga ở châu Âu mãi mãi".
Lệnh cấm vượt qua sự phản đối của các thành viên
Không giống như các lệnh trừng phạt trước đây, lệnh cấm sẽ dựa vào luật thương mại - một động thái được "thiết kế" để vượt qua sự phản đối tiềm tàng từ các quốc gia thành viên như Hungary và Slovakia. Hai nước châu Âu này vẫn duy trì mối quan hệ thân thiện với Điện Kremlin và vẫn nhập khẩu khí đốt qua đường ống của Nga.
Trong khi các lệnh trừng phạt cần có sự chấp thuận nhất trí của tất cả 27 quốc gia EU thì luật thương mại chỉ cần sự ủng hộ của đa số ít nhất 15 quốc gia thành viên.
Về vấn đề nhập khẩu dầu, Ủy ban châu Âu đề xuất yêu cầu các quốc gia thành viên vẫn đang nhập khẩu dầu của Moscow phải lập kế hoạch loại bỏ dần nguồn cung cấp này, hướng tới mục tiêu dừng hoàn toàn vào cuối năm 2027.
EU đã cấm hầu hết dầu của Nga vào cuối năm 2022 và đã nỗ lực để giảm nốt sự phụ thuộc vào khí đốt. Lượng nhập khẩu khí đốt qua đường ống đã giảm đáng kể, nhưng lượng mua LNF - được vận chuyển bằng đường biển - đã tăng lên ở một số quốc gia.
Theo dữ liệu của khối 27 thành viên, Nga vẫn cung cấp 19% khí đốt của khối vào năm 2023, giảm so với mức 45% trước xung đột quân sự. Trong số đó, 32 tỷ mét khối đi qua đường ống TurkStream và 20 tỷ mét khối khác thông qua các lô hàng LNG.
Một quan chức cấp cao của EU cho biết, lệnh cấm có thể sẽ kích hoạt các vụ kiện trọng tài vì một số công ty có hợp đồng dài hạn kéo dài đến sau năm 2027.
Nhưng Ủy viên năng lượng EU Dan Jorgensen khẳng định, những nhà nhập khẩu sẽ được bảo vệ khỏi hậu quả pháp lý. “Vì đây sẽ là lệnh cấm mà các công ty sẽ không gặp phải vấn đề pháp lý. Đây là vấn đề bất khả kháng, giống như một lệnh trừng phạt", ông Dan Jorgensen nói.
Hungary lên tiếng chỉ trích
Nhận định về lệnh cấm của EU, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto cho biết, kế hoạch nói trên của EU chủ yếu nhằm cắt đứt nguồn khí đốt và dầu giá rẻ từ Nga và điều này sẽ gây thiệt hại cho các quốc gia Trung Âu như Hungary và Slovakia.
Theo ông, căng thẳng Israel-Iran ở khu vực Trung Đông đã khiến giá năng lượng tăng vọt và việc khối 27 thành viên loại bỏ nguồn năng lượng từ xứ bạch dương trong thời điểm này là thiếu trách nhiệm. Kế hoạch của khối có thể làm gia tăng bất ổn kinh tế của châu Âu nói chung và của khu vực Trung-Đông Âu nói riêng.
Hiện tại, nước này chiếm khoảng 40-42% năng lượng nhập khẩu của Ukraine. Do đó, Budapest đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp điện cho Kiev.
Nếu nguồn cung cấp điện của Hungary bị đe dọa và trở nên không ổn định, điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn cung cho nền kinh tế đang chịu xung đột.
Trong khi đó, Thủ tướng Hungary Viktor Orban cũng lên tiếng chỉ trích chính sách trừng phạt năng lượng của EU là “thiển cận”.
Ông nhận thấy, nỗ lực gần đây của EU nhằm bỏ qua quyền phủ quyết của các quốc gia thành viên trong việc áp đặt lệnh cấm năng lượng Nga là hành vi vi phạm các hiệp ước EU và xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Hungary.
