Tại buổi thảo luận tại tổ về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm sáng nay, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho biết, bà chưa từng mua bảo hiểm, nhưng đã mượn một số hợp đồng để nghiên cứu sau khi nghe cử tri phản ánh nhiều về tình trạng "đóng tiền vào thì dễ nhưng rút ra rất khó".
"Chúng tôi thường xuyên làm công tác nghiên cứu pháp luật mà để đọc và hiểu hợp đồng bảo hiểm cũng rất khó. Vì vậy, luật sửa đổi phải làm rõ nguyên tắc có đóng có hưởng, hưởng phải chính đáng và dễ dàng," bà Hải nêu quan điểm.
Theo bà, nhiều người dân nản lòng vì hợp đồng bảo hiểm và các phụ lục đi kèm quá phức tạp, khiến họ thậm chí chấp nhận mất luôn khoản tiền đã đóng. Đại biểu đề xuất, cần xây dựng mẫu hợp đồng bảo hiểm chung đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm định, công khai và bắt buộc các doanh nghiệp phải tuân thủ.
"Ví dụ hợp đồng dài 100 trang thì phải có 40-50 trang là phần tiêu chuẩn chung, chỉ khác nhau về đối tượng và mức đóng. Như vậy sẽ giảm thiểu rủi ro, khi tranh chấp chỉ cần xem phần riêng của từng đối tượng," bà Hải phân tích.
Cùng quan điểm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên) cho biết, bà đã mượn nhiều hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của các doanh nghiệp khác nhau để nghiên cứu và nhận thấy, với người có kinh nghiệm làm luật, các hợp đồng đó vẫn "thực sự khó hiểu".
"Mỗi hợp đồng dài hàng chục trang, chứa nhiều thuật ngữ tài chính, bảo hiểm. Vì khó hiểu nên người mua thường ủy thác niềm tin cho đội ngũ tư vấn viên, nhiều khi là bạn bè, người quen của mình," bà Thủy chia sẻ.
Đại biểu cho rằng, khi sửa luật cần chú trọng quy định rõ hơn về tính minh bạch của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, bên cạnh yêu cầu trung thực tuyệt đối. Từ quy định có tính nguyên tắc, có thể giao Bộ Tài chính thiết kế khung nội dung hợp đồng, để các doanh nghiệp căn cứ thực hiện, đảm bảo quyền lợi người tham gia bảo hiểm.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Thị Thủy.
Ở góc nhìn khác, Đại biểu Nguyễn Danh Tú (An Giang) chỉ ra, mặc dù hoạt động bảo hiểm về bản chất là quan hệ dân sự bình đẳng, song thực tế tồn tại sự bất đối xứng lớn giữa doanh nghiệp và người mua.
"Một bên là công ty có đội ngũ chuyên gia, hiểu sâu về pháp lý – tài chính; một bên là người dân, ít kinh nghiệm, không có kiến thức chuyên môn," ông Tú nói.
Theo đại biểu, vai trò của người môi giới bảo hiểm lẽ ra phải là trung gian bảo vệ quyền lợi người mua, nhưng hiện họ lại nhận hoa hồng từ doanh nghiệp, dễ dẫn tới tư vấn thiên lệch.
"Những điều khoản loại trừ trách nhiệm cho công ty bảo hiểm thường được trình bày mơ hồ, khó hiểu, hoặc bị lược bỏ khi tư vấn. Người mua không nắm hết, dẫn đến rủi ro khi thực hiện hợp đồng," ông Tú nêu rõ.
Ông cho biết, thực tế có nhiều trường hợp người mua phải đóng phí bảo hiểm kéo dài, nhưng khi xảy ra tranh chấp lại bị loại trừ trách nhiệm hoặc mất quyền lợi, thậm chí mất toàn bộ khoản phí đã đóng.
"Dự thảo luật cần quy định chặt chẽ hơn về trách nhiệm của doanh nghiệp và người môi giới, đặc biệt với các điều khoản trong hợp đồng, để đảm bảo quyền lợi của người mua bảo hiểm," đại biểu Nguyễn Danh Tú nhấn mạnh.
Các ý kiến cho thấy, việc đơn giản hóa hợp đồng, chuẩn hóa mẫu biểu và minh bạch hóa điều khoản đang trở thành yêu cầu cấp thiết khi sửa Luật Kinh doanh bảo hiểm – nhằm bảo vệ người tiêu dùng, giảm khiếu nại và khôi phục niềm tin vào thị trường bảo hiểm nhân thọ.
