Chinh phục tương lai năng lượng: Cơ hội rộng mở cho sinh viên kỹ thuật

Trong bối cảnh đó, sinh viên và học sinh có định hướng theo khối ngành kỹ thuật đang đứng trước cơ hội nghề nghiệp rộng mở, với lộ trình học tập và chuẩn bị kỹ năng ngày càng rõ ràng từ các trường đại học.

Học sinh đam mê ngành hạt nhân

Nhiều học sinh lớp 12 hiện nay bắt đầu quan tâm tới những ngành kỹ thuật mũi nhọn, đặc biệt là Kỹ thuật hạt nhân, Điện - Điện tử và Tự động hóa. Với thế hệ trẻ, đây không chỉ là lựa chọn nghề nghiệp mà còn là cơ hội tham gia vào các lĩnh vực công nghệ cao, góp phần vào tương lai năng lượng xanh của đất nước.

Tháng 5/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1012 phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035” (Đề án 1012). Đề án mở đường cho việc chuẩn bị đội ngũ giảng viên, kỹ sư, chuyên gia phục vụ các nhà máy điện hạt nhân, đồng thời phát triển các ngành kỹ thuật điện - cơ khí hỗ trợ.

Theo đó, đến năm 2030, các dự án Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 sẽ cần gần 4.000 nhân lực, trong đó hơn 2.000 người có trình độ đại học. Đây là tín hiệu rõ ràng cho học sinh đang định hướng nghề nghiệp: Cơ hội việc làm rộng mở và được hậu thuẫn mạnh mẽ từ chính sách Nhà nước.

Nguyễn Mai Anh - học sinh lớp 12, Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (phường Tam Thắng, TPHCM), chia sẻ: “Em rất hứng thú khi biết ngành học này được Chính phủ ưu tiên, có chương trình học bổng và cơ hội thực tập quốc tế. Em muốn học kỹ thuật để sau này được trực tiếp tham gia vào các dự án năng lượng sạch, vừa học công nghệ hiện đại, vừa góp phần vào tương lai của đất nước”.

Tương tự, Lê Văn Hào - học sinh lớp 12, Trường THPT Trần Hữu Trang (phường Chợ Quán, TPHCM), bày tỏ niềm quan tâm sâu sắc đến các ngành kỹ thuật hiện đại. Hào cho biết, em đặc biệt tò mò về ngành Kỹ thuật hạt nhân và Điện - Điện tử, bởi đây là những lĩnh vực vừa mang tính thử thách cao, vừa có ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai năng lượng của đất nước.

“Em đang tìm hiểu các chương trình học bổng và khóa thực tập trong nước, quốc tế để chuẩn bị sẵn sàng khi vào đại học. Ngành này hấp dẫn vì không chỉ học công nghệ hiện đại mà còn có cơ hội tham gia nghiên cứu, dự án thực tế ngay khi còn là sinh viên”, Hào nói.

Nam sinh cho biết thêm, hiện em và các bạn trong nhóm học tập thường xuyên tham gia các buổi trải nghiệm STEM, hội thảo về năng lượng để tìm hiểu cơ hội nghề nghiệp, từ đó định hướng ngành học phù hợp với đam mê và năng lực cá nhân. Đề án 1012 không chỉ mở ra chương trình đào tạo chuyên sâu cho lĩnh vực điện hạt nhân mà còn thúc đẩy sự liên kết giữa các ngành kỹ thuật: từ cơ khí chế tạo, điều khiển tự động, đến năng lượng tái tạo và công nghệ môi trường.

Là sinh viên năm 2 ngành Kỹ thuật Hóa học, Trường Đại học Công Thương TPHCM, song Nguyễn Việt Dũng rất quan tâm đến lĩnh vực điện hạt nhân và các giải pháp năng lượng sạch. Khi tìm hiểu về Đề án 1012 và các chương trình đào tạo kỹ thuật hạt nhân, Dũng nhận thấy đây là ngành nghề có tính ứng dụng cao, vừa gắn liền công nghệ hiện đại, vừa góp phần phát triển năng lượng bền vững.

Theo nam sinh, các ngành kỹ thuật có thể phối hợp chặt chẽ trong các dự án năng lượng như ngành Hóa tham gia nghiên cứu vật liệu và nhiên liệu hạt nhân; Cơ khí - Tự động hóa phụ trách thiết kế, vận hành hệ thống; còn Điện - Điện tử đảm nhiệm điều khiển, an toàn và tối ưu hóa hiệu suất.

“Nhờ sự liên kết này, sinh viên không chỉ nắm vững kiến thức chuyên môn mà còn thấy rõ cơ hội nghề nghiệp đa dạng, liên ngành và thực tế hơn trong tương lai”, Dũng chia sẻ.

Sinh viên bộ môn Vật lý Hạt nhân - Khoa Vật lý (Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội) tham gia khóa học được đồng tổ chức bởi Hiệp hội Hạt nhân và Khoa học Plasma và Đại học Quốc gia TPHCM. Ảnh: NTCC

Chuẩn bị đội ngũ kỹ sư năng lượng tương lai

Trước nhu cầu nhân lực lớn của ngành điện hạt nhân và năng lượng tái tạo, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) đã xây dựng kế hoạch chi tiết về đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất và hợp tác nghiên cứu. Nhà trường tích cực chuẩn bị chương trình giảng dạy hiện đại, đồng thời thúc đẩy liên kết doanh nghiệp để sinh viên có cơ hội tiếp cận kiến thức và kỹ năng thực hành từ sớm, đáp ứng yêu cầu thực tế của ngành.

Mới đây, trong buổi làm việc với Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc về công tác chuẩn bị cho chương trình phát triển nguồn nhân lực điện hạt nhân, PGS.TS Nguyễn Duy Anh - Phó Trưởng phòng Đào tạo, cho biết nhà trường dự kiến tuyển sinh ngành Kỹ thuật hạt nhân từ năm 2026 với quy mô khoảng 60 sinh viên/năm, đồng thời tiếp tục đào tạo các ngành liên quan như Điện - Điện tử, Cơ khí, Kỹ thuật viễn thông, Thiết kế vi mạch...

Trường cũng mở rộng cơ sở đào tạo tại khu vực Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) nhằm phục vụ công tác đào tạo nguồn nhân lực cho khu vực miền Trung - nơi đặt hai nhà máy Ninh Thuận 1 và 2. Song song đó, nhà trường dự kiến xây dựng bảy phòng thí nghiệm hiện đại phục vụ giảng dạy và nghiên cứu, bao gồm: Đo xạ ion hóa và an toàn bức xạ; điện tử hạt nhân, cảm biến và đo lường; hệ thống điều khiển và vận hành nhà máy điện hạt nhân; mô phỏng thủy nhiệt và truyền nhiệt trong lò phản ứng; vật liệu - chu trình nhiên liệu; cùng các ứng dụng bức xạ.

Về công tác hợp tác quốc tế, tháng 3/2025, Trường Đại học Bách khoa đã ký kết chương trình trao đổi với Trung tâm Nghiên cứu Kỹ thuật hạt nhân (Đại học Osaka, Nhật Bản), tạo điều kiện cho người học tham quan hệ thống gia tốc hạt và thiết bị phân tích tại phòng thí nghiệm năng lượng hạt nhân. Ngoài ra, trường còn hợp tác đào tạo và nghiên cứu với các trường đại học, viện nghiên cứu của Liên bang Nga như Đại học Kỹ thuật Điện quốc gia Saint Petersburg, Viện Nghiên cứu Kỹ thuật Điện hạt nhân Obninsk...

Với hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại, sinh viên sẽ được trang bị cả kiến thức lý thuyết và kỹ năng thực hành, từ đó hình thành năng lực vận hành lò phản ứng, đảm bảo an toàn, làm chủ công nghệ và đáp ứng chuẩn quốc tế.

“Chúng tôi tập trung xây dựng đội ngũ kỹ sư trẻ không chỉ nắm vững chuyên môn mà còn thành thạo kỹ năng thực hành, biết ứng dụng công nghệ trong môi trường an toàn bức xạ. Sự kết hợp giữa đào tạo - nghiên cứu - hợp tác quốc tế sẽ giúp sinh viên chủ động bắt nhịp với nhu cầu thực tế của ngành năng lượng Việt Nam”, PGS.TS Nguyễn Duy Anh nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Trường Đại học Bách khoa còn triển khai các chính sách ưu tiên dành cho học sinh: Học bổng, hỗ trợ học phí, cử tuyển, cam kết đầu ra và chương trình hợp tác quốc tế dành cho sinh viên năm cuối thực tập ở nước ngoài hoặc tham gia đề tài nghiên cứu quốc tế. Nhờ vậy, sinh viên có cơ hội tham gia các dự án thực tế, nghiên cứu ứng dụng công nghệ hạt nhân, đồng thời định hình rõ con đường nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.