Công an tỉnh Lâm Đồng cho biết, thời gian gần đây, tại nhiều địa phương trong cả nước, lực lượng công an liên tục phát hiện các nhóm học sinh, thanh thiếu niên mang theo dao, gậy, tuýp sắt, thậm chí cả vũ khí tự chế khi ra đường. Điều đáng lo ngại là phần lớn các em đều còn ở lứa tuổi học sinh THCS, THPT, chưa nhận thức hết hậu quả của hành vi này, coi đó chỉ là “thú vui”, “thể hiện bản lĩnh” hay “tự vệ khi bị gây sự”.
Thực tế, đã có nhiều vụ việc đau lòng xảy ra chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ nhặt trên mạng xã hội hoặc trong lời nói thường ngày. Từ việc “nhìn đểu”, “thách thức qua lại”, không ít vụ xô xát đã biến thành án mạng thương tâm, khi một trong hai bên sử dụng dao hoặc hung khí.
Theo ghi nhận, số vụ việc liên quan đến thanh thiếu niên mang theo hung khí có chiều hướng gia tăng trong những năm gần đây. Ở một số tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, xuất hiện hiện tượng học sinh lập nhóm “đánh hội đồng”, chuẩn bị dao, tuýp sắt, bom xăng để “giải quyết mâu thuẫn” sau giờ học. Một số trường hợp học sinh nữ cũng tham gia quay clip, cổ vũ hoặc đăng tải lên mạng xã hội, vô tình kích động bạo lực và làm lan rộng xu hướng nguy hiểm này. Hậu quả là không ít em bị thương, bị bắt giữ hoặc bị khởi tố hình sự; nhiều gia đình rơi vào cảnh đau lòng vì con em phạm pháp chỉ vì phút bốc đồng.
Theo Công an tỉnh Lâm Đồng, hành vi trên có thể xuất phát từ các nguyên nhân sau:
- Thiếu sự quản lý, giáo dục từ gia đình: Nhiều phụ huynh bận rộn mưu sinh, ít quan tâm đến tâm lý, hành vi của con em, dẫn đến việc các em thiếu định hướng, dễ bị bạn bè lôi kéo.
- Ảnh hưởng tiêu cực từ mạng xã hội: Một số kênh TikTok, YouTube, Facebook đăng tải hình ảnh bạo lực, thách đấu, khoe dao kiếm khiến các em tò mò và bắt chước theo.
- Tâm lý thích thể hiện bản thân: Ở lứa tuổi vị thành niên, nhiều em muốn khẳng định “cái tôi”, dễ nảy sinh tâm lý bốc đồng, thích chứng tỏ sức mạnh.
- Công tác giáo dục pháp luật, kỹ năng sống trong trường học còn hạn chế, chưa thực sự chạm đến nhận thức và cảm xúc của học sinh.
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người mang theo, tàng trữ, sử dụng hung khí nguy hiểm, vũ khí thô sơ nơi công cộng có thể bị xử lý như sau:
- Phạt tiền từ 2 đến 5 triệu đồng, tịch thu tang vật nếu là vi phạm hành chính.
- Nếu gây thương tích hoặc hậu quả nghiêm trọng, có thể bị khởi tố hình sự về tội Cố ý gây thương tích, Gây rối trật tự công cộng với mức phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm, tùy theo mức độ hành vi.
Đáng chú ý, dù người phạm tội chưa đủ 18 tuổi, nhưng theo quy định của pháp luật, vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Để ngăn chặn tình trạng này, lực lượng công an các địa phương đã tăng cường tuần tra, kiểm soát tại các khu vực trường học, công viên, quán Internet, khu vui chơi – nơi thường xuất hiện nhóm học sinh tụ tập. Nhiều địa phương đã tổ chức các chuyên đề tuyên truyền “Phòng, chống bạo lực học đường và tội phạm trong học sinh, sinh viên”, giúp các em hiểu rõ hậu quả của việc mang theo hung khí.
Bên cạnh đó, nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với công an và phụ huynh, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện; tổ chức đối thoại định kỳ với học sinh để giải tỏa tâm lý tiêu cực, mâu thuẫn nhỏ, tránh biến thành hành vi bạo lực.
Mỗi gia đình – một “phòng tuyến” phòng ngừa bạo lực: Cha mẹ, người thân cần thường xuyên quan tâm, lắng nghe và định hướng hành vi của con em, nhất là ở độ tuổi dậy thì. Cần kiểm soát việc sử dụng mạng xã hội, điện thoại và tránh để trẻ tiếp cận nội dung độc hại. Việc phát hiện sớm, uốn nắn kịp thời những biểu hiện lệch lạc như sưu tầm dao, hung khí, tham gia nhóm kín trên mạng… sẽ giúp ngăn ngừa hậu quả nghiêm trọng.
Tình trạng trẻ em mang theo hung khí ra đường không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật, mà còn phản ánh những bất cập trong công tác giáo dục, quản lý xã hội và định hướng giá trị sống của thế hệ trẻ.
Mỗi gia đình, nhà trường và lực lượng chức năng cần chung tay hành động, giúp các em nhận thức được giá trị của hòa bình, lòng nhân ái, và trách nhiệm công dân. Phòng ngừa sớm – ngăn chặn kịp thời – giáo dục bền vững, đó là chìa khóa để bảo vệ thế hệ trẻ khỏi vòng xoáy bạo lực, góp phần giữ vững an ninh trật tự và xây dựng xã hội an toàn, văn minh.
Hoàng Mai
