Bộ sưu tập được hiến tặng lần này không chỉ có giá trị nghệ thuật to lớn, mà còn là minh chứng cho sự trường tồn của tinh thần Việt Nam qua nhiều thế hệ. Các tác phẩm đã trải qua hành trình dài, được lưu giữ tại Pháp trong nhiều thập niên trước khi trở về với công chúng trong nước.
“Trở về” vì thế không chỉ là một chuyên đề trưng bày mỹ thuật, đó còn là bản giao hưởng của ký ức, là cuộc hội ngộ giữa di sản nghệ thuật và sự đóng góp bền bỉ của những cá nhân đã gìn giữ các giá trị mỹ thuật Việt Nam trong không gian văn hóa quốc tế.
Trong cùng một không gian trưng bày, 42 tác phẩm mở ra một trường đối thoại đa tầng giữa các khuynh hướng nghệ thuật như:
Tinh hoa mỹ thuật Đông Dương - nơi bản sắc Việt hòa nhịp cùng nền tảng hàn lâm. Nhiều tác phẩm của các họa sĩ tiêu biểu trưởng thành từ Trường Mỹ thuật Đông Dương phải kể đến: Hải quỳ (Lê Phổ); Rạng đông xanh, Phụ nữ Bắc vấn tóc trần (Vũ Cao Đàm); Cô Tấm (Thái Tuấn); Biển, Tuồng đời (Bùi Xuân Phái); Xóm chài (Tạ Tỵ); Chùa Thầy (Trần Phúc Duyên), Thiên Thai (Phạm Tăng); Người mẹ Ê Đê, Thiếu nữ Ê Đê (Phạm Đình Tín). Từ lụa, sơn dầu đến sơn mài, các chất liệu trở thành phương tiện để diễn đạt tâm thức Việt: sự dung dị của đời sống, vẻ đẹp của người phụ nữ, chiều sâu văn hóa và khoảng lặng nội tâm.
Nếu mỹ thuật Đông Dương đặt nền tảng cho một nền nghệ thuật hiện đại hóa từ truyền thống, thì mỹ thuật Gia Định là bước chuyển quan trọng, nơi cá tính sáng tạo được đẩy lên mạnh mẽ hơn, tư duy tự do hơn và giao thoa quốc tế trở nên rõ nét. Từ nền tảng mỹ thuật Gia Định với Đỗ Quang Em (Bát máu), Nguyễn Trung (Một tòa thiên nhiên), đến những khuynh hướng sáng tác mở rộng của Trịnh Cung (Bên bờ Địa Trung Hải, Chải tóc), Đinh Cường (Trong lòng biển cả), Bửu Chỉ (Quan tài Nguyễn Tuân - Sự tàn phá của thời gian), Võ Đình (Cánh chim lạc xứ, Tan tác, Vực thẳm vũ trụ). Không chỉ là khác biệt bút pháp, đó còn là khác biệt trong cách nhìn thế giới: từ suy tưởng triết lý đến phản tỉnh thời cuộc, từ truy vấn bản ngã đến thám hiểm các không gian nghệ thuật toàn cầu. Mỗi họa sĩ là một cá thể độc lập, theo đuổi hành trình riêng, tạo nên bức tranh đa chiều của mỹ thuật Việt Nam từ nửa sau thế kỷ XX.
.jpg)
Đại diện lãnh đạo và các đại biểu chụp hình lưu niệm cùng ông bà Lê Tất Luyện - Thụy Khuê.
“Phong cảnh bất khuất” của họa sĩ Lê Bá Đảng gồm chuỗi tác phẩm và tư liệu tiêu biểu như: “Lửa một góc trời, Phòng vắng đêm mưa, Nô lệ quật khởi, Đêm hỏa châu, Tết đen”. Sức mạnh biểu tượng trong hội họa Lê Bá Đảng cho thấy phong cảnh không còn là địa điểm, mà trở thành biểu đạt tinh thần kiên cường, không khuất phục, luôn hướng về ánh sáng tự do. Với bút pháp mạnh mẽ, tương phản thị giác cao và hình tượng cô đọng tạo nên mỹ học của kháng nghị và hy vọng, một tiếng nói riêng biệt trong không gian trưng bày.
“Trở về” không chỉ là sự trở lại của những tác phẩm quý, mà còn là cơ hội để công chúng nhìn nhận toàn diện bức tranh mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX – giai đoạn nhiều khuynh hướng sáng tác giao thoa, bổ sung cho nhau cùng tạo nên một bức tranh mỹ thuật đa chiều đầy phong phú.
Đối với Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, chuyên đề trưng bày lần này là lời khẳng định: di sản không chỉ là ký ức của quá khứ, mà còn là động lực cho sự sáng tạo nghệ thuật đương đại, là sự tiếp nối liên tục của lịch sử mỹ thuật Việt Nam hòa cùng dòng chảy của nền nghệ thuật thế giới.
Chuyên đề trưng bày tại Tầng 2 – Tòa nhà 2, Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh,từ 18g00 ngày 21/11/2025 đến hết ngày 04/01/2026.
