Trường nghề đẩy mạnh số hóa đào tạo

Hiệu quả tích cực

TS Nguyễn Phong Tân - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công Thương Hà Nội, nhấn mạnh, khi áp dụng chuyển đổi số, người học có thể tiếp cận học liệu số, bài giảng trực tuyến (E-learning) và các kho tài nguyên mở mọi lúc, mọi nơi, tăng tính linh hoạt và cơ hội học tập trọn đời; sử dụng công nghệ thực tế ảo/thực tế tăng cường (VR/AR), mô phỏng (simulation) giúp người học thực hành nghề nghiệp một cách sinh động, an toàn và hiệu quả hơn.

“Nhà trường đang áp dụng chuyển đổi số toàn đơn vị và đưa tiếng Anh dần trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường. Xây dựng hệ thống quản trị đào tạo số, số hóa hồ sơ, học liệu, giáo án giúp công tác quản lý tinh gọn, minh bạch và hiệu quả hơn. Xây dựng thương hiệu nhà trường số, góp phần hội nhập quốc tế và trở thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô”, TS Nguyễn Phong Tân trao đổi thêm.

Bà Nguyễn Thị Liên - Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX Đan Phượng, cho biết: Nhận thức rõ tầm quan trọng của chuyển đổi số, trung tâm đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, đường truyền Internet, nâng cấp hệ thống máy tính. Việc này không chỉ phục vụ công tác quản lý hành chính, mà còn tạo điều kiện cho giáo viên và học viên tiếp cận dễ dàng với các công cụ học tập số.

Ngay từ những ngày đầu năm học, trung tâm tổ chức phổ biến, quán triệt chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước cho cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh về chuyển đổi số, đưa nội dung này vào trong các chương trình, kế hoạch hoạt động hằng năm của đơn vị.

Đổi mới, đa dạng hóa nội dung, hình thức, phương pháp phổ biến, tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, giáo viên, nhân viên và học sinh về lợi ích, cơ hội thách thức và tính cấp thiết của công tác chuyển đổi số. Thực hiện giám sát, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra trong giáo dục nghề nghiệp và chuyển đổi số, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch.

Bên cạnh đó, quan tâm phát triển năng lực số cho đội ngũ nhà giáo giáo dục nghề nghiệp, hoàn thành việc cập nhật dữ liệu và xác thực, đồng bộ số định danh cá nhân, áp dụng hình thức học tập thích nghi, phối kết hợp hài hòa việc dạy và học trực tiếp tại trường với việc dùng các công nghệ, học liệu số, thiết bị thật, thiết bị ảo, phòng học ảo...

Nhờ hiệu quả của chuyển đổi số, giáo viên trung tâm đã thiết kế bài giảng đa phương tiện, tích hợp công nghệ vào dạy học. Thời gian tới, đội ngũ giáo viên tiếp tục tập trung xây dựng giáo án điện tử, sử dụng máy chiếu trong giảng dạy, để tạo sức hấp dẫn, nhiều góc nhìn, tiếp cận kiến thức đa chiều cho người học.

Học sinh được trải nghiệm công nghệ thực tế ảo tại Trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội. Ảnh: Đình Tuệ

Đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi số

Là cán bộ phụ trách công tác chuyển đổi số thuộc Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội, ông Lê Việt Cường chia sẻ, việc ứng dụng AI trong giáo dục nghề nghiệp không chỉ giúp nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, mà còn góp phần hình thành hệ sinh thái hợp tác giữa trường – doanh nghiệp – chuyên gia, hướng tới mục tiêu phát triển năng lực số và kỹ năng thích ứng cho đội ngũ cán bộ, giảng viên và học viên.

“Chúng tôi đang áp dụng công nghệ AI vào chương trình đào tạo các môn học về nhận dạng vật thể và phát hiện hành vi. Để AI thực sự trở thành công cụ hỗ trợ phát triển giáo dục nghề nghiệp hiệu quả cần phát triển bộ công cụ và học liệu mở về AI giúp các trường có thể tiếp cận, tùy chỉnh và triển khai theo điều kiện của mình; hỗ trợ đầu tư hạ tầng số, bao gồm hệ thống mạng, thiết bị mô phỏng và trung tâm dữ liệu nghề nghiệp”, ông Cường nói.

Ông Phạm Xuân Khánh - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội, thông tin: Thời gian qua, nhà trường đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới công nghệ và kỹ thuật số, thúc đẩy sáng tạo, đồng thời đi đầu trong thiết kế và chuyển giao các chương trình giảng dạy mới.

Trường thường xuyên tổ chức các hoạt động nâng cao năng lực ngoại ngữ, công nghệ số và chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, giảng viên. Nhiều giảng viên đã tích cực ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các công nghệ hiện đại vào đào tạo.

Đặc biệt, UBND TP Hà Nội đã giao Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội tham gia hỗ trợ Chiến dịch “45 ngày đêm” nhằm đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi số tại các xã, phường trong giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Trong khuôn khổ nhiệm vụ này, nhà trường đã cử sinh viên tới các địa phương hỗ trợ công tác chuyển đổi số cho chính quyền và các trường học, thể hiện rõ năng lực, trách nhiệm và vai trò tiên phong của trường trong tiến trình chuyển đổi số.

Bà Đào Thị Thu Hương - Trưởng khoa Ngoại ngữ, Trường Cao đẳng FPT Polytechnic cho hay, hiện nay 100% sinh viên đã học và thi online, sử dụng phần mềm kiểm tra, đánh giá hoàn toàn trên nền tảng trực tuyến, ứng dụng mạnh công nghệ thông tin và AI trong thi cử.

Đối với việc ứng dụng AI trong dạy học ngoại ngữ, xác định phải đẩy mạnh cả 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho sinh viên. Giảng viên, sinh viên đang tận dụng các phần mềm miễn phí để tương tác trực tiếp với AI, luyện nghe, nói. Điều quan trọng là các em được luyện phản xạ ngôn ngữ, vượt qua rào cản tâm lý giao tiếp.

Theo bà Hương, các trường cao đẳng nghề hiện nay đào tạo sinh viên hướng ra thị trường lao động quốc tế, vì vậy “rèn kỹ năng nghe được, nói được là yếu tố sống còn”. Bên cạnh đó, việc ứng dụng AI còn giúp sinh viên phân tích văn bản, giải thích từ vựng, cấu trúc câu... thuận tiện hơn rất nhiều.

Bà Hương bày tỏ mong muốn ngành Giáo dục tổ chức thêm các cuộc thi, sân chơi giao lưu ngoại ngữ giữa các trường nghề, để sinh viên có cơ hội rèn luyện thực tế. Ngay cả những lao động phổ thông như lắp ráp, sửa ô tô, lái taxi... cũng nên được tạo điều kiện để nói được tiếng Anh ở mức cơ bản. Chỉ khi đó, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam mới có thể nâng tầm.

Nhận diện thách thức

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Toàn - Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX Sơn Tây, cho biết: Dù nhận thức rõ vai trò của chuyển đổi số trong dạy và học ngoại ngữ, trung tâm vẫn gặp nhiều khó khăn thực tế. Đơn vị hiện chỉ có 26 biên chế, phải ký hợp đồng thêm 64 giáo viên; cơ sở vật chất được đầu tư nhưng thiếu thiết bị dạy học hiện đại.

“Chuyển đổi số đòi hỏi nền tảng công nghệ tốt, nhưng chúng tôi lại thiếu cả nhân lực lẫn nguồn lực tài chính. Ngay cả việc mua phần mềm quản lý, học tập trực tuyến cũng khó vì ngân sách không đảm bảo. Do đó, ông Toàn đề xuất các trung tâm GDNN-GDTX được tăng cường kinh phí, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên.

Theo ông Nguyễn Thành Hưng - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế thuộc Văn phòng Chính phủ, việc ứng dụng công nghệ AI trong phát triển giáo dục nghề nghiệp tại nước ta đem lại nhiều lợi ích. Dù vậy, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, nhất là tại vùng nông thôn, vùng sâu xa có thể hạn chế việc ứng dụng các công nghệ như AI, thực tế ảo; chương trình đào tạo giảng viên và nhân sự quản lý về AI còn ít, năng lực ứng dụng công nghệ vẫn là những điểm nghẽn cần tháo gỡ.

“Giáo dục nghề nghiệp có đặc thù mạnh về kỹ năng thực hành, trực tiếp - trong khi AI thường gắn với học tập số và mô phỏng. Việc tích hợp sao cho không mất đi yếu tố thực hành là thách thức không nhỏ với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Do đó, cần thay đổi phương pháp đào tạo, nội dung chương trình và đánh giá phù hợp với môi trường có AI hỗ trợ. Việc đo lường hiệu quả ứng dụng AI trong đào tạo nghề nghiệp chưa rõ ràng nên cần thêm thời gian nghiên cứu”, ông Hưng nhấn mạnh.

Theo ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội, toàn thành phố hiện có 29 trung tâm GDNN-GDTX. Trong bối cảnh chuyển đổi số là xu thế tất yếu, phổ cập tri thức số và năng lực ngoại ngữ đóng vai trò then chốt để thu hẹp khoảng cách số và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thực hiện Đề án đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, Hà Nội hiện thiếu khoảng 1.000 giáo viên tiếng Anh từ bậc mầm non đến THPT. Một số trường cao đẳng nghề đã triển khai chương trình song ngữ theo đơn đặt hàng doanh nghiệp, song vẫn gặp hạn chế như thiếu giáo viên đạt chuẩn, thiếu môi trường thực hành, trình độ người học không đồng đều nên hiệu quả chưa cao.