Người Mỹ hỏi mua Nord Stream 2: Nga sẽ bán hay giữ 'át chủ bài' năng lượng?

Giới phân tích quốc tế cho rằng, thương vụ mua lại đường ống khí đốt Nord Stream 2 – biểu tượng từng gắn liền với mối quan hệ năng lượng Nga–châu Âu đối mặt hàng loạt rào cản từ chính trị, pháp lý và kỹ thuật, khiến khả năng thành công gần như bất khả thi.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị tại châu Âu chưa hạ nhiệt, kế hoạch mua lại đường ống Nord Stream của vị doanh nhân Mỹ này càng thu hút sự chú ý toàn cầu. Ông Lynch, người được cho là có nhiều kinh nghiệm kinh doanh với Nga, khẳng định mục tiêu là đưa tài sản này “thoát khỏi tay Moscow”, biến nó thành công cụ chiến lược cho phương Tây trong các cuộc đàm phán năng lượng sau xung đột quân sự.

Thương vụ mua lại đường ống khí đốt Nord Stream 2 – biểu tượng từng gắn liền với mối quan hệ năng lượng Nga–châu Âu đối mặt hàng loạt rào cản từ chính trị, pháp lý và kỹ thuật. (Nguồn: people.com.cn)

Nhưng thực tế, từ Moscow đến Brussels, ý tưởng này vấp phải loạt rào cản: Nga kiên quyết không bán, châu Âu dè chừng trước viễn cảnh Mỹ kiểm soát hạ tầng năng lượng, còn giới kỹ thuật cảnh báo chi phí khôi phục đường ống có thể ngốn hàng tỉ USD mà chưa chắc đạt hiệu quả.

Toan tính của ông Lynch và "cái kết"?

Trả lời Wall Street Journal, ông Lynch cho rằng, việc sở hữu Nord Stream 2 có thể trở thành đòn bẩy chiến lược mạnh, giúp Mỹ và châu Âu có vị thế thuận lợi hơn trong các cuộc đàm phán hòa bình với Nga sau khi xung đột tại Ukraine kết thúc. Theo ông, quyền kiểm soát đường ống sẽ mang lại cho phương Tây lợi thế rõ rệt về mặt năng lượng và cả chính trị.

Ông Lynch đặc biệt nhấn mạnh đây là cơ hội "một lần trong đời" để tách Nord Stream 2 khỏi sự kiểm soát của Moscow, đặt tài sản này dưới quyền quản lý của nhà đầu tư phương Tây. Theo vị doanh nhân Mỹ, thương vụ sẽ phù hợp với lợi ích chiến lược dài hạn của cả Washington và châu Âu, đồng thời giảm thiểu rủi ro Nga sử dụng năng lượng làm công cụ gây sức ép địa chính trị.

Xét về mặt kinh tế, đường ống Nord Stream 2 từng tiêu tốn khoảng 11 tỷ USD để xây dựng. Tuy nhiên, ông Lynch tự tin có thể sở hữu khối tài sản khổng lồ này với mức giá "rẻ như cho", nhờ vào quy trình đấu giá phá sản tại Thụy Sỹ – nơi Nord Stream 2 AG (đơn vị sở hữu đường ống) đang bị chủ nợ chi phối. Ông Lynch tiết lộ - mức giá ông hướng tới chỉ khoảng 700 triệu USD.

Tuy nhiên, thực tế khả năng thương vụ đình đám này bị đánh giá khó thành công. Theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, Gazprom không hề có ý định bán Nord Stream 2. Moscow coi đây vẫn là tài sản chiến lược, bất chấp đường ống đã bị tê liệt sau vụ phá hoại và lệnh trừng phạt quốc tế.

Muốn hoàn tất thương vụ, vị doanh nhân Mỹ sẽ phải vượt qua hàng loạt rào cản pháp lý và chính trị: Mỹ cần cấp phép đặc biệt, Nga đồng ý bán và EU – đặc biệt là Đức – phải phê chuẩn cho phép Nord Stream 2 vận hành trở lại, điều vốn đang bị đóng băng do xung đột Ukraine.

Hiện tại, nhiều quan chức EU bày tỏ lo ngại rằng, việc Mỹ dẫn đầu mua lại Nord Stream 2 có thể làm rạn nứt khối đoàn kết châu Âu và trao cho Mỹ ưu thế không mong muốn trong kiểm soát hạ tầng năng lượng thiết yếu của khu vực.

Trong khi đó, giới quan sát nhận định, mức giá khoảng 700 triệu USD mà ông Lynch đưa ra sẽ khó hấp dẫn các chủ nợ, nhất là Gazprom – vốn từng đầu tư hàng tỉ USD vào dự án này. Thêm vào đó, đường ống bị bỏ hoang, hư hại dưới đáy biển suốt thời gian dài, việc khôi phục sẽ cần chi phí khổng lồ và giải quyết nhiều vấn đề kỹ thuật phức tạp.

Nord Stream 2 – biểu tượng hợp tác một thời

Doanh nhân Stephen P. Lynch đã công khai đề xuất khôi phục đường ống Nord Stream theo giấy phép của Washington, trong bối cảnh Đức quyết liệt phản đối. Vị doanh nhân này khẳng định, thương vụ không chỉ mang ý nghĩa kinh doanh mà còn phục vụ mục tiêu chiến lược dài hạn của phương Tây. Đây là thông tin do tờ Die Zeit của Đức đăng tải.

Theo đó, nhà đầu tư người Mỹ Stephen Lynch đã thể hiện sự quan tâm đến việc khôi phục đường ống Nord Stream với ý định vận hành theo giấy phép của Mỹ. Ông Lynch không phải gương mặt xa lạ với tài sản Nga. Ông đã sống ở Nga gần 20 năm và đã tham gia vào việc mua lại nhiều tài sản hạ giá thuộc các công ty do Moscow sở hữu như, Ngân hàng hàng đầu Sberbank và Yukos, một trong những tập đoàn lớn nhất hoạt động trong ngành khai thác dầu khí và kỹ nghệ hóa học dầu hỏa.

Theo tờ Die Zeit, ngày 6/5, ông Lynch đã đến thăm Bộ Kinh tế Đức để trình bày kế hoạch khôi phục tuyến đầu tiên của đường ống Nord Stream 1, đã ngừng hoạt động sau một vụ phá hoại lớn hồi tháng 9/2022.

Không chỉ có vậy, nhà đầu tư này còn quan tâm đến tuyến thứ hai - Nord Stream 2 - chưa bao giờ được đưa vào hoạt động do lệnh trừng phạt của Mỹ và việc Đức từ chối cấp giấy phép trong bối cảnh Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.

Ông Lynch đã nộp đơn lên Văn phòng Kiểm soát tài sản nước ngoài (OFAC) của Mỹ để xin gỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Nord Stream 2. Vị doanh nhân này tuyên bố rằng, việc đưa đường ống vào hoạt động theo giấy phép của Mỹ sẽ "phi Nga hóa" cơ sở hạ tầng và đảm bảo ảnh hưởng của Washington đối với nguồn năng lượng châu Âu.

Trong khi đó, tính đến ngày 28/5, đương kim Thủ tướng Đức Friedrich Merz vẫn kiên định với lập trường phản đối việc khởi động lại Nord Stream. Cùng lúc đó, Ủy ban châu Âu đã đưa ra gói trừng phạt thứ 18, cấm các giao dịch liên quan đến cả hai tuyến đường ống và thắt chặt kiểm soát xuất khẩu sang Nga.

Đức đang tích cực phản đối việc khởi động lại đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2, dự kiến ​​sẽ kết nối nước này với Nga. Quan điểm này được Thủ tướng Merz tuyên bố rõ trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Berlin vào ngày 28/5.

"Thay mặt nước Đức, tôi có thể nói rằng, chúng tôi sẽ làm mọi cách có thể để ngăn chặn Nord Stream 2 đi vào hoạt động", ông Merz nhấn mạnh. Những lời này thể hiện quyết tâm của Đức về an ninh năng lượng và hỗ trợ cho Ukraine.

Như vậy, dù có chiến lược thông minh và năng lực thương lượng, tham vọng mua lại Nord Stream của doanh nhân Lynch đối mặt hàng loạt rào cản chính trị, pháp lý đến các vấn đề kỹ thuật – tài chính từ Moscow, Brussels đến Washington. Bài toán đặt ra không chỉ là mua tài sản – mà là mua cả quyền kiểm soát năng lượng chiến lược giữa các cường quốc. Hiện tại, khả năng thương vụ thành công được đánh giá rất thấp, nếu không muốn nói là bất khả thi, ít nhất trong ngắn hạn.