Mũi đột phá 2025 của Trung Quốc

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp các lãnh đạo doanh nghiệp tư nhân hàng đầu, ngày 17/2. (Nguồn: THX)

Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc khóa XIV (Nhân đại) và Hội nghị Hiệp thương chính trị nhân dân Trung Quốc (Chính hiệp) tại thủ đô Bắc Kinh vừa khép lại với nhiều điểm mới trong ưu tiên và định hướng chính sách, cũng như quan điểm phát triển của nền kinh tế thứ hai thế giới trong kế hoạch năm năm lần thứ 15.

“Mỏ neo” trong nước

Năm 2025 đánh dấu năm cuối của Quy hoạch năm năm lần thứ 14, đồng thời là cột mốc quan trọng mở đầu cho Quy hoạch năm năm lần thứ 15 của Trung Quốc.

Tại phiên khai mạc Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc, Thủ tướng Lý Cường công bố mục tiêu tăng trưởng GDP của Trung Quốc năm 2025 “khoảng 5%”. Trong báo cáo công tác thường niên của chính phủ, Thủ tướng Trung Quốc nhận định, thế giới đang chứng kiến “những thay đổi chưa từng thấy trong một thế kỷ”, trong đó, nền kinh tế thứ hai thế giới đặt ra các kế hoạch ổn định tăng trưởng bằng cách thúc đẩy nhu cầu trong nước.

Các nhà kinh tế bình luận, mục tiêu tăng trưởng 5%, tương đương năm 2024, sẽ là thách thức. Trung Quốc đã đạt mục tiêu của năm ngoái với sự bùng nổ xuất khẩu vào phút chót - xuất khẩu tăng vọt 10,7% vào tháng 12, đưa thặng dư thương mại lên mức kỷ lục 1 nghìn tỷ USD.

Năm 2024, Trung Quốc đạt mức tăng trưởng 5%, nhưng doanh thu bán lẻ chỉ tăng 3,4%, giảm mạnh so với mức 7,1% của năm 2023. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng bất động sản vẫn tiếp diễn, với đầu tư giảm 10,6% so với năm trước.

Việc Bắc Kinh đặt mục tiêu GDP là 5%, trong bối cảnh cuộc chiến thương mại mới giữa Mỹ - Trung Quốc nhen nhóm, cho thấy khả năng thúc đẩy kinh tế nhờ thương mại sẽ rất khó khăn. Tổng thống thứ 47 của Mỹ Donald Trump đã tuyên bố tăng gấp đôi thuế đối với hầu hết hàng hóa Trung Quốc lên 20%, với một số mức thuế lên tới 45%. Trung Quốc cũng nhanh chóng công bố mức thuế trả đũa, áp thuế lên tới 15% đối với hàng hóa nông nghiệp.

“Mục tiêu này rất tham vọng”, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương Alicia García-Herrero, tại Ngân hàng đầu tư Natixis nhận định. Thậm chí, bà thẳng thắn cho rằng, mục tiêu này “không thể đạt được” nếu không có biện pháp kích thích lớn hơn, đặc biệt là trong bối cảnh thuế quan tăng.

Thách thức của Trung Quốc vào năm 2025 là bảo vệ nền kinh tế khỏi tác động của cuộc chiến thương mại. Các nhà kinh tế thúc giục các nhà hoạch định chính sách tăng cường biện pháp kích thích, đặc biệt là giúp người tiêu dùng có thêm tiền để thúc đẩy nhu cầu trong nước.

Trong báo cáo, Thủ tướng Lý Cường cho biết, Bắc Kinh muốn “biến nhu cầu trong nước thành động lực chính và là mỏ neo của tăng trưởng kinh tế”. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về cách thức thực hiện chưa được đề cập nhiều, ngoại trừ cam kết phát hành 300 tỷ Nhân dân tệ (41,2 tỷ USD) trái phiếu kho bạc đặc biệt, để trợ giá cho các chương trình kích thích đổi hàng tiêu dùng, thiết bị gia dụng cũ lấy mới.

Bắc Kinh cũng sẽ ngày càng tập trung vào nhu cầu phát triển các ngành công nghiệp đổi mới sáng tạo và công nghệ cao - những lĩnh vực mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gọi là “lực lượng sản xuất chất lượng mới”.

Phát biểu trước gần 3.000 đại biểu tại Đại lễ đường Nhân dân, Thủ tướng Lý Cường nhấn mạnh chính phủ sẽ thiết lập cơ chế tăng cường tài trợ cho các ngành công nghiệp tương lai như trí tuệ nhân tạo, 6G... đồng thời thúc đẩy “lực lượng sản xuất chất lượng mới” trong các lĩnh vực như xe điện, pin và sản phẩm liên quan.

Khu vực tư nhân Trung Quốc hiện tạo ra hơn 50% nguồn thu ngân sách, hơn 60% sản lượng kinh tế và chiếm 70% đổi mới sáng tạo công nghệ. (Ảnh tạo bởi AI)

Kinh tế tư nhân là đột phá

Theo ước tính, khu vực tư nhân Trung Quốc hiện tạo ra hơn 50% nguồn thu ngân sách, hơn 60% sản lượng kinh tế và chiếm 70% đổi mới sáng tạo công nghệ của nền kinh tế.

Dự hội nghị chuyên đề về kinh tế tư nhân, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có bài phát biểu quan trọng, nhấn mạnh triển vọng phát triển rộng lớn và đầy hứa hẹn của khối tư nhân trong thời đại mới. Ông cũng bày tỏ kỳ vọng các doanh nhân sẽ thể hiện tài năng và trở thành người thúc đẩy quá trình hiện đại hóa kiểu Trung Quốc.

Trong bối cảnh nền kinh tế chuyển đổi và nâng cấp mô hình, doanh nghiệp tư nhân đối mặt nhiều thách thức. Chính phủ mong muốn thông qua Đại hội tái khẳng định sự ủng hộ đối với khu vực này, đặc biệt nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong đổi mới sáng tạo và công nghệ cao. Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh sự cần thiết của việc dỡ bỏ rào cản, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng cho khu vực tư nhân.

Đây là lần thứ hai trong chưa đầy một tháng, Bắc Kinh thể hiện động thái rõ ràng với “mũi đột phá” về kinh tế tư nhân. Trước đó, ngày 17/2, tại Hội nghị về doanh nghiệp tư nhân, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đích thân gặp các lãnh đạo doanh nghiệp tư nhân hàng đầu Trung Quốc, nhấn mạnh vai trò của họ đối với cải cách, mở cửa và tiến bộ công nghệ. Chia sẻ về khó khăn, thách thức mà nền kinh tế tư nhân phải đối mặt, ông Tập Cận Bình thừa nhận “các yếu tố bên trong” nhiều hơn là “các vấn đề bên ngoài”.

Truyền thông Mỹ nhận định, kỳ Đại hội lần này có thể đánh dấu bước chuyển lớn đối với khu vực tư nhân trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định, những khó khăn hiện tại của khu vực này xuất phát từ quá trình cải cách, phát triển và chuyển đổi mô hình, mang tính cục bộ chứ không phải tổng thể, tạm thời chứ không kéo dài lâu.

Ông Tập Cận Bình đặt ra yêu cầu đối với doanh nghiệp tư nhân, nhấn mạnh vai trò của họ trong thúc đẩy hiện đại hóa theo mô hình Trung Quốc. Nhà lãnh đạo kêu gọi các doanh nghiệp bám sát ngành nghề cốt lõi, phát triển theo hướng chất lượng cao, nâng cao quản trị, tăng cường giám sát nội bộ và hoàn thiện cơ chế phòng ngừa rủi ro.

Đồng thời, ông Tập Cận Bình đưa ra một số cam kết rõ ràng với lãnh đạo khối tư nhân, bao gồm tháo gỡ rào cản đối với cạnh tranh lành mạnh, giải quyết khó khăn tài chính, hỗ trợ xử lý nợ đọng và tăng cường giám sát thực thi pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp.

Những cuộc gặp lần đầu tiên kể từ năm 2018 nói trên - làm dấy lên suy đoán Bắc Kinh sẽ trao cho khu vực tư nhân nhiều quyền tự do hơn khi đối mặt với thương chiến Mỹ - Trung, đồng thời ủng hộ sự tiến bộ vượt bậc của khối tư nhân trong đổi mới sáng tạo, tạo nền tảng để Trung Quốc xác lập vị thế mới về công nghệ.

Nhà kinh tế trưởng Robin Xing của Morgan Stanley bình luận, “Bắc Kinh đang tái định vị khu vực tư nhân, coi đây là trụ cột cho khả năng cạnh tranh quốc gia giữa những cơn gió ngược về kinh tế và cả địa chính trị”.