Ngày 5/3, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) - Bộ Công an ra quyết định khởi tố 4 bị can nguyên là lãnh đạo , cán bộ thuộc Vicem về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" liên quan dự án nghìn tỷ ở quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội. Ngày 2/3, Cơ quan CSĐT đã khởi tố vụ án hình sự liên quan đến sai phạm tại Vicem và các đơn vị liên quan.
Các bị can bị khởi tố gồm: Lê Văn Chung - cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên; Nguyễn Ngọc Anh - cựu Tổng Giám đốc; Dư Ngọc Long - cựu Giám đốc Ban Quản lý dự án; Hoàng Ngọc Hiếu - cựu Trưởng phòng Thẩm định Vicem. Tất cả bị can đều bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", theo khoản 3, Điều 219 Bộ luật Hình sự.
Theo hồ sơ doanh nghiệp, ông Lê Văn Chung được bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng thành viên (HĐTV) Vicem giai đoạn trước năm 2010 và nghỉ hưu năm 2012. Ông Nguyễn Ngọc Anh được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc Vicem ngày 1/6/2007, tuy nhiên từ năm 2013-2018 ông Ngọc Anh được điều về làm Phó Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Xi Măng Hà Tiên 1.
Được biết, trong thời kỳ ông Chung và ông Ngọc Anh làm lãnh đạo Vicem thì từ năm 2010, HĐTV Vicem ra Nghị quyết đầu tư Trung tâm điều hành và giao dịch Vicem ( Tòa nhà Vicem ) tại đường Phạm Hùng, Từ Liêm, Hà Nội trên diện tích 8.476m2. Năm 2011 dự án được phê duyệt tổng mức đầu tư và phê duyệt 26 gói thầu. Tổng số tiền Vicem đã chi cho dự án 1.231 tỷ đồng.
Dự án tháp "nghìn tỷ" Vicem bỏ hoang nhiều năm. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng.
Năm 2019, HĐTV Vicem có văn bản số 398 gửi Bộ Xây dựng đề xuất chuyển nhượng toàn bộ dự án trong khi dự án đã thực hiện xây thô được tòa nhà 31 tầng và đã dừng thực hiện (nhiều gói thầu đã thanh, quyết toán nhưng không sử dụng được). Việc đầu tư trên gây thất thoát lãng phí tài sản Nhà nước và trách nhiệm thuộc về HĐTV Vicem giai đoạn 2009-2015.
Ngày 13/10/2017, Thanh tra Bộ Tài chính có Kết luận thanh tra số 913 về việc chấp hành pháp luật về tài chính Vicem nêu rõ: “Đến ngày 30/6/2017 giá trị nghiệm thu là 1.196.250.554.553 đồng, giá trị thanh toán 1.224.794.544.075 đồng. Từ 2015, Vicem có chủ trương chuyển nhượng dự án nhưng đến thời điểm Thanh tra dự án chưa chuyển nhượng. Việc không thực hiện được dự án do đánh giá không đúng về đơn giá thuê văn phòng...”.
Ngày 6/12/2018, Thanh tra Bộ Xây dựng có Kết luận thanh tra số 552 thể hiện: “Vicem có sai phạm trong việc lựa chọn đơn vị tư vấn giám sát thiếu kinh nghiệm, chậm tiến độ các hợp đồng, giảm hiệu quả quản lý vốn Nhà nước. Đến ngày 31/12/2017, Vicem đã thanh toán và tạm ứng cho dự án số tiền 1.226,4 tỷ đồng. Ngày 30/05/2018, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 1285 chỉ đạo Vicem lập phương án xử lý Trung tâm giao dịch điều hành; thuê đơn vị tư vấn định giá dự án làm cơ sở để Bộ Xây dựng xem xét, quyết định. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, Vicem chưa có phương án trình Bộ Xây dựng”.
Ngày 29/7/2019, Kiểm toán Nhà nước có Báo cáo kiểm toán tại Vicem xác định: “Vicem chưa hoàn thành việc xác định phương án sắp xếp, xử lý nhà đất trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đối với 3/5 lô đất (trong đó có lô đất thực hiện dự án này) theo quy định tại Điều 13 và Điều 47, Nghị định 126/2017 của Chính phủ về việc chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần.
Ngày 13/5/2019, Vicem có văn bản số 848 gửi Bộ Xây dựng đề nghị hướng dẫn các bước thay đổi phương án sắp xếp lại, xử lý nhà đất; chuyển nhượng dự án, bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất và đang chờ chỉ đạo của Bộ Xây dựng.
Tòa nhà Vicem bị "đắp chiếu" suốt 10 năm qua. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng.
Như vậy, đến nay Vicem đã chi phí cho dự án số tiền hơn 1.200 tỷ đồng nhưng dự án đã từng thi công để tìm kiếm đối tác chuyển nhượng trong khi vẫn phải thanh toán một số tiền lãi rất lớn gây thất thoát , lãng phí tài sản Nhà nước. Nguyên nhân đã được Thanh tra Bộ Tài Chính, Bộ Xây dựng và Kiểm toán Nhà nước xác định do chi phí đầu tư lớn lại sử dụng vốn vay nhiều (số lãi phải trả hơn 200 tỷ đồng), đánh giá sai về giá thuê văn phòng và năng lực quản lý, điều hành yếu kém của HĐTV và Ban Tổng Giám đốc Vicem.
Dự án toà tháp Vicem được khởi công vào tháng 5/2011. Đến tháng 8/2015 hoàn thành phần thô công trình. Tuy nhiên, từ năm 2015 đến nay dự án rơi vào cảnh “đắp chiếu”, bỏ hoang.
Sau 10 năm, hôm nay (5/3), dự án được tái khởi động trở lại và dự kiến hoàn thành vào quý II/2026.